Organizacja turkusowa (nazwa pochodzi z książki F. Laloux „Pracować inaczej”, choć związane z nią idee są znane od połowy XX wieku) to firma lub instytucja, która swoją ponadprzeciętną skuteczność — w tym biznesową, jeżeli jest firmą — zawdzięcza odrzuceniu większości zdawałoby się nienaruszalnych zasad korporacyjnego porządku:
jako cel główny przyjmuje nie zysk, ale zmienianie świata na lepsze, a w tym zmienianie na lepsze własnego miejsca pracy,
rezygnuje z tzw. systemów motywacyjnych na rzecz poczucia satysfakcji każdego pracownika z tego co robi i jaki jest (motywowanie godnościowe),
w związku z pkt.2 buduje na zaufaniu, poczuciu odpowiedzialności i partnerstwie,
odrzuca współzawodnictwo na rzecz współpracy,
odrzuca zarządzanie — czyli wydawanie poleceń i kontrolę ich wykonania — na rzecz samoorganizacji zespołów; decyzje podejmują ci, którzy wiedzą, a nie ci, którzy mają władzę,
rezygnuje z hierarchicznej struktury kierowniczej na rzecz sieciowej struktury procesowej.
W firmie turkusowej nikogo nie trzeba pilnować, by pracował, nikogo nie trzeba oceniać, ani też zaganiać do pracy kijem i marchewką. A skoro nie trzeba ani pilnować ani zaganiać, to nie są potrzebni kierownicy-nadzorcy. Tam nikt nikomu nie wydaje poleceń, a zakres czynności każdego pracownika mieści się w jednym zdaniu: „robisz to co potrafisz, wtedy gdy jest to potrzebne i bierzesz za to odpowiedzialność”. W konsekwencji nikt nie mówi: „to nie należy do moich obowiązków”.
Kierownicy przestają pełnić rolę nadzorców, a stają się liderami idei, mentorami w obszarach zawodowych i społecznych, moderatorami debat.
Jak pokazują coraz liczniejsze przykłady turkusowych organizacji, ich wysoce idealistyczne zasady są nie tylko możliwe do wdrożenia (choć stanowczo nie jest to łatwe), ale przede wszystkim niezwykle skuteczne. Laloux opisuje 12 takich organizacji (w tym 5 non-profit), a wśród nich największą na świecie amerykańską firmę przetwórstwa pomidorów Morning Star. Mnie od stycznia do czerwca 2016 r. udało się znaleźć aż 7 „turkusów” w naszym kraju. A wszystkie one doszły do swojej turkusowej formuły ani nie znając książki Laloux, ani nie wiedząc o sobie nawzajem. Wszystkie jednakże wyszły z tego samego racjonalnego założenia, że człowiek działa najskuteczniej w warunkach wolności, zaufania, partnerstwa i współpracy.
Wykład stanowi skróconą wersję kursu turkusowej samoorganizacji i obejmuje następujące tematy:
Idea turkusowej organizacji z przykładami
Budowanie relacji interpersonalnych
Motywowanie godnościowe
Zarządzanie procesowe
Czas trwania wykładu: w pełnej wersji dydaktycznej to 5 godzin zegarowych w wersji bez warsztatów i 8 godzin — z warsztatami. W wersji konferencyjnej bądź inspiracyjnej może być skrócony nawet do 45 min.
Literatura podstawowa: rozdziały 2, 3 i 6 – 12 drugiego wydania mojej książki „Doktryna jakości — rzecz o turkusowym zarządzaniu”, a w wydaniu pierwszym rozdziały 3 – 8 i 17 – 19 jednakże w tym wydaniu brak materiału dotyczącego organizacji turkusowych.
Polecana literatura uzupełniająca:
Laloux Frederic, "Pracować inaczej", Studio Emka, Warszawa 2015
Udostępniane materiały:
„Doktryna jakości” w wersji cyfrowej pdf. Pobierz.
Prezentacja w wersji pdf. Pobierz.
Zobacz video z wykładu:
Turkusowa organizacja XXI wieku Film został zrealizowany podczas spotkania otwierającego IV edycję Programu Menedżerowie NGO Promengo zorganizowanego przez Fundację Akademia Organizacji Obywatelskich 2 lutego 2017 r.
