Deizm basit anlatımıyla Bir tanrıya vaya yaratıcıya inanan fakat dinleri ve dogmaları reddeden bir inançtır. Deizme göre Tanrı evreni yaratmış ve evrene fizik kurallarını yerleştirmiş ve bir saat gibi işlemesine bırakmıştır. Genel olarak deistler Tanrının evrene müdahele etmediğini düşünür.
Deizmin kaynağı doğal dünya ve mantıkdır. Bu yönüyle deizm dogmatik bir inanç olmaktan çıkar.
Bir deist şu anda insanlığın ulaştığı bilgi seviyesine bakıp bir tanrının olduğuna kanaat getirmiş kişidir. Yarın aksi yönde bilgiler ortaya çıktığında bir deist fikir değiştirmekten çekinmeyecektir.
Deizmin farklı alt türleri de vardır. Bunlardan bazıları pandeizm, panandeizm, spiritüel deizm
PANDEİZM
Pandeizme göre evrenin kendisi bizzat Tanrıdır. Tanrı herşeydir ve herşey Tanrıdır.
PANANDEİZM
Pandeizm’de olduğu gibi evrenin tanrı olduğu inancı vardır. Pandeizm’den farklı olarak ilk başlatıcı, evren ve bütün varlıkları kendi özünden yaratmış mutlak ve değişmez tanrı inancı vardır.
SPİRİTÜEL DEİZM
Spritüel deizm içinde meditasyon, tefekkür, doğa ile birleşme, sezgi gibi durumları barındırır. Onlar da diğer deistler gibi Tanrı'nın evrene müdahale ettiği fikrini, dinsel dogmaları ve doğaüstü olayları reddetmektedir. Spritüel deizm, genel ve manevi varlığı doğada hissedilebilir tarifsiz bir Tanrı inancı içerir.
Birçok Teist (bir dine inanan) ateizme karşı savunma ve saldırı yaparken genelde deist argümanlarına başvurur.
Bu durum aslında deizmin tanrısını kendi tanrılarına kalkan yapma uğraşıdır. Bir Müslüman ile tartışırken Tanrının varlığıyla ilgili tartışmak boşa gösterilen bir çabadır. Çünkü Müslümanın yapması gereken şey tanrıyı ispatlamak değil İslamın tanrısını yani Allah’ı ispatlamaktır.
Deizm bugün dünyamızda hızla yükselen bir inançtır. Genelde dindar çevrelerde büyüyen insanlar zamanla sorgulayarak deizm inancını benimserler. Deizm insanları din, mezhep, inanç olarak ötekileştirmeyen insana sadece insan olarak bakan bir düşünce akımıdır.
#deizm #ateizm #nonteizm

свернуть