W związku z pytaniem prejudycjalnym, opisanym w poniższy sposób " Na podstawie orzecznictwa krajowego, zgodnie z którym postanowienia umowy kredytu tego rodzaju jak te, które wypowiedzieli B.S. i Ł.S., są niedozwolone i powinny skutkować nieważnością całej umowy, sąd odsyłający zamierza stwierdzić nieważność umowy w sprawie C‑82/21. Takie stwierdzenie nieważności miałoby jednak skutek ex tunc, w związku z czym wszystkie świadczenia wykonane w ramach tej umowy powinny podlegać zwrotowi na podstawie art. 405 kodeksu cywilnego w związku z art. 410 § 1 tego kodeksu. M. powołuje się jednak na przedawnienie roszczenia B.S. i Ł.S. Zdaniem sądu odsyłającego w zakresie, w jakim w niniejszym przypadku powództwo tych stron jest oparte na roszczeniu majątkowym, jest on rzeczywiście zobowiązany do zbadania, czy roszczenie to nie jest w całości lub w części przedawnione, na podstawie ogólnej zasady przedawnienia roszczeń, które w odniesieniu do wierzytelności powstałych przed dniem 9 lipca 2018 r. ulega przedawnieniu po upływie terminu dziesięciu lat.

W tym względzie sąd ten uważa, że podstawowym problemem dla oceny zasadności zarzutu przedawnienia podniesionego przez M. jest jednak ocena, od kiedy należy liczyć początek biegu przedawnienia roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia. Zgodnie z orzecznictwem sądów polskich powstałym na podstawie art. 120 § 1 kodeksu cywilnego ten początek biegu terminu odpowiada dacie, w której nienależne świadczenie zostało wykonane. W tym względzie dla rozpoczęcia biegu przedawnienia nie ma znaczenia moment, w którym świadczący dowiedział się o tym, że świadczenie było nienależne, ani kiedy rzeczywiście wezwał dłużnika do jego zwrotu. Sąd odsyłający uściśla, że powyższe wnioski mają zastosowanie również do spraw o zapłatę nienależnego świadczenia spełnionego w wykonaniu nieważnych postanowień umownych w sytuacji, w której strona nie zdawała sobie sprawy z nieważności tych postanowień."

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 8 września 2022r. wskazał, iż " Wprawdzie Trybunał orzekł, że powództwo wniesione przez konsumenta w celu stwierdzenia nieuczciwego charakteru warunku znajdującego się w umowie zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem nie może podlegać żadnemu terminowi przedawnienia (zob. podobnie wyrok z dnia 10 czerwca 2021 r., BNP Parias Personal Finance, od C‑776/19 do C‑782/19, EU:C:2021:470, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo), niemniej jednak uściślił on, że art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 nie stoją na przeszkodzie przepisom krajowym, które obwarowują terminem przedawnienia powództwo takiego konsumenta mające na celu powołanie się na skutki restytucyjne tego stwierdzenia, z zastrzeżeniem poszanowania zasad równoważności i skuteczności (zob. podobnie wyrok z dnia 10 czerwca 2021 r., BNP Paribas Personal Finance, od C‑776/19 do C‑782/19, EU:C:2021:470, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo).
(...)
Niemniej jednak należy uwzględnić gorszą pozycję konsumenta wobec przedsiębiorcy zarówno pod względem możliwości negocjacyjnych, jak i ze względu na stopień poinformowania, czyli sytuację, która prowadzi konsumenta do zaakceptowania warunków umowy zredagowanych wcześniej przez przedsiębiorcę bez możliwości wpłynięcia na ich treść. Podobnie należy przypomnieć, że konsumenci mogą nie wiedzieć o nieuczciwym charakterze warunku zawartego w umowie kredytu hipotecznego lub nie rozumieją zakresu swoich praw wynikających z dyrektywy 93/13 (wyrok z dnia 10 czerwca 2021 r., BNP Paribas Personal Finance, od C‑776/19 do C‑782/19, EU:C:2021:470, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo).
(...)
Należy zauważyć, że termin przedawnienia może być zgodny z zasadą skuteczności tylko wtedy, gdy konsument miał możliwość poznania swoich praw przed rozpoczęciem biegu lub upłynięciem tego terminu (wyrok z dnia 10 czerwca 2021 r., BNP Paribas Personal Finance, od C‑776/19 do C‑782/19, EU:C:2021:470, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).
(...) Termin taki czyni zatem nadmiernie utrudnionym wykonywanie praw przyznanych konsumentowi przez dyrektywę 93/13 i w związku z tym narusza zasadę skuteczności.
Z powyższego wynika, że dyrektywę 93/13, analizowaną w świetle zasady skuteczności, należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym dziesięcioletni termin przedawnienia roszczenia konsumenta mającego na celu uzyskanie zwrotu kwot nienależnie wypłaconych przedsiębiorcy w wykonaniu nieuczciwego warunku umowy kredytu rozpoczyna swój bieg w dniu każdego świadczenia wykonanego przez konsumenta, nawet jeśli ten ostatni nie był w stanie w tym dniu samodzielnie dokonać oceny nieuczciwego charakteru warunku umownego lub nie powziął wiedzy o nieuczciwym charakterze tego warunku i bez uwzględnienia okoliczności, że umowa przewidywała okres spłaty – w niniejszym przypadku trzydziestoletni – znacznie przekraczający dziesięcioletni ustawowy termin przedawnienia."

свернуть