Salam mənim deyərli izləyicilərim, mən ‎@drayseldibirova sizin sağlıqlı kilo alma, kilo vermə rəhbəriniz. Bu videoda sizlərə yağlar haqqında vacib məlumatlar paylaşdım.

YAĞLAR NƏDİR ?
Günlük qidalanmamızda istifadə etdiyimiz makronutrientlerə daxil olan yağların növü və miqdarı sağlamlığımız üçün çox önəmlidir. Sağlam insanın aldığı günlük toplam enerjinin 30% və ya daha azı yağlardan əldə edilir. Yağlar bədənimiz üçün vacib enerji mənbəyidir. Bir qram yağ 9 kaloridir. Qəbul etdiyimiz qidalardakı karbohidrat, zülal və yağın orqanizm tərəfindən istifadə edilməyən və ya enerjiyə çevrilə bilməyən hissəsi yağa çevrilərək orqanizmdə depolanır.

YAĞLAR BİR-BİRİNDƏN NƏYƏ GÖRƏ FƏRQLƏNİR?
Mənşəyinə görə yağlar bitki və heyvan məşəli, tərkibinə görə doymuş və doymamış, aqreqat halına görə isə bərk və maye halda olur. Yağlar kimyəvi quruluşuna görə bir-birinə bənzəsələrdə lakin bütün yağların insan orqanizminə təsiri eyni deyil. Daha aydın şəkildə desək bəzi yağlar orqanizm üçün faydalı olduğu halda, bir qismi uzun müddətli istifadəsi zamanı sağlıq sorunlarına yol aça bilir. Yağlar bəhs edilən zaman ən çox eşitdiyimiz söz doymuş və doymamış yağ turşularıdır. Bu haqda qısa bir məlumat vermək istəyirəm.

Doymamış yağ turşuları tərkibində 2 qat rabitələr (C=C) vardır. Yağ turşusunda bu cür rabitələr nə qədər çox olarsa onların ərimə temperaturu aşağı düşür və doymamış yağ turşularının qalıqları yağın tərkibində sis-izomer şəklindədir. Misal olaraq hamımızın yaxşı tanıdığı omeqa-3, (alfa-linolen, eykozapentaen, dokozaheksaen), avokado yağı, zeytun yağı, küncüt, badam, günəbaxan yağı və s. Bitki yağlarının əksəriyyəti eləcə də balıq yağı doymamış yağların əsas mənbəyidir. Aşağı ərimə temperaturuna malik olduqları üçün saxlama müddəti azdır və tez xarab ola bilirlər. Doymamış yağ turşuları asandlıqla oksidləşməyə məruz qala bilir. Doymuş yağ turşularında isə iki qat rabitəni tək rabitə əvəz edir. Bu yağlar qatı yəni bərk haldadırlar (C-C). Misal olaraq, heyvani qidalardan alınmış yağlar, kərə yağı, kokos və palma yağı, süd məhsullarında olan yağlar və s.

Doymuş və doymamış yağ turşularının nə kimi faydaları və zərərləri var?
Ümumi olaraq yağlar orqanizm üçün lazım olan enerjini almamızı təmin edir. Tərkibində yağ olan qida qəbulu insanın tox qalmasını təmin edir.
Daxili orqanların ətrafında qoruyucu təbəqə əmələ gətirir. Depolanmış yağlar orqanizmi soyuq temperaturdan mühafizə edir.
A, D, E, K kimi vitaminlərin həll edilməsi üçün yağa ehtiyac vardır.

Rasionumuzda xüsusilə doymamış yağlara üstünlük verməyimiz isə yüksək xolesterol səviyyəsini aşağı salır. Beyin funksiyalarından tutmuş əzələ oynaqlarımızın sağlamlığına yardım edir. Bununla yanaşı metabolizma sürətini artıraraq yağ yandırma prosesini sürətləndirir. Unutmayaq ki, doymamış yağlar sağlamlığa fayda versədə, yüksək miqdarda kaloriyə malik olduqları üçün bu cür yağları rasionumuza daxil edərkən miqdarına diqqət etməliyik.
Misal: 1 xörək qaşığı zeytun yağı 120 kaloridir.

Doymuş yağın nə kimi zərərləri var?
Uzun müddətli, orqanizmin ehtiyac duyduğu miqdardan artıq doymuş yağ qəbulu xolesterol miqdarını artırır. Xolesterol isə zaman irəlilədikcə damar divarında toplanaraq tıxanıqlığa səbəb olur (ateroskleroz) və ürək-damar xəstəlikləri meydana çıxır. Ölüm hallarının təxminən 35% ÜDX-nin payına düşür.

свернуть