تقسیم بندی مناطق خطرناک و انفجاری در استاندارد IEC

( IEC ) علامت اختصاری کمیسیون بین المللی الکتروفنی است که بیشتر کشورهای دنیا از جمله آمریکا عضو آن هستند. این سیستم بر مبنای نواحی شکل گرفته است. هر منطقه خطرناک بر مبنای میزان وجود مخلوط ذرات غبار و گازهای خطرناک به چند ناحیه مختلف تقسیم می شود.

استانداردهای طبقه بندی نواحی بر اساس گازهای قابل اشتعال – سیستم IEC

ناحیه ۰: ناحیه ای است که در آن میزان بالایی از گازهای خطرناک وجود دارد. برای این که متوجه میزان خطر بشویم مثالی می زنیم. ناحیه ۰ به معنای وجود گازهای خطرناک در یک منطقه برای بیش از ۱۰۰۰ ساعت طی یک سال است.

ناحیه ۱: در این ناحیه میزان گازهای خطرناک کمتر است. به بیان کمی اگر گام های خطرناک به مدت ۱۰ تا ۱۰۰۰ ساعت طی یکسال در محیطی وجود داشته باشند آنجا را در گروه ناحیه ۱ قرار می دهیم.

ناحیه ۲: در این ناحیه نیز احتمال وجود گازهای خطرناک هست اما به اندازه ناحیه ۱ نیست. به بیان کمی اگر در ناحیه ای گازهای خطرناک به مدت ۶ دقیقه تا ۱۰ ساعت طی یکسال وجود داشته باشد آن منطقه را ناحیه ۲ می خوانیم.

شرایط - زمان وجود ماده خطرناک - ناحیه براساس استاندارد IEC - میزان خطر
ناحیه ای که در آن ترکیب گازهای قابل اشتعال و هوا به طور مداوم یا به مدت طولانی وجود دارد. بیش از ۱۰۰۰ ساعت در سال ناحیه ۰ بالا
ناحیه ای که در آن ترکیب گازهای قابل اشتعال بطور نسبی وجود دارد. ۱۰ تا ۱۰۰۰ ساعت در سال ناحیه ۱ متوسط
ناحیه ای که در آن ترکیب گازهای قابل اشتعال خیلی کم است و یا به مدت بسیار کمی در محیط وجود دارد. کمتر از ۱۰ ساعت در سال ناحیه ۲ پائین
استانداردهای طبقه بندی نواحی بر اساس ذرات آتش زا – سیستم IEC

Zone 20 : به مناطقی گفته می شود که یک اتمسفر قابل انفجار شامل مخلوطی از هوا و ذرات گرد و غبار قابل احتراق به صورت دائم یا بیشتر اوقات برای مدت طولانی در آنها وجود دارند.

Zone 21 : به مناطقی گفته می شود که یک اتمسفر قابل انفجار شامل مخلوطی از هوا و ذرات گرد و غبار قابل احتراق به ندرت در شرایط نرمال فرایندی در آنها وجود دارد.

Zone 22 : به مناطقی گفته می شود که یک اتمسفر قابل انفجار شامل مخلوطی از هوا و ذرات گرد و غبار قابل احتراق در شرایط غیر نرمال فرایندی برای مدت کوتاهی در آنها وجود دارد.

شــرایـــــط ناحیه IEC میزان خطر
ناحیه ای که در آن گرد و غبار قابل اشتعال به طور مستمر یا در اکثر مواقع وجود دارد و این مقدار به اندازه ای است که می تواند ایجاد حریق نماید. ناحیه ۲۰ بسیار بالا
ناحیه ای که در آن ذرات قابل اشتعال در شرایط عادی در موارد اندکی وجود دارد و مقدار آن به اندازه ای است که می تواند ایجاد حریق نماید. ناحیه ۲۱ بالا
ناحیه ای که در آن ذرات قابل اشتعال به ندرت وجود دارد و یا تنها برای زمان اندکی در محیط هستند و یا با فاصله ای که در آن تجمع ذرات قابل اشتعال به اندازه ای است که احتمال آتش گرفتن آنها کم است. ناحیه ۲۲ پائین
طبقه بندی مواد در سیستم IEC

سیستم IEC به مواد مختلف که در طبقات متفاوت چیده شده اند تقسیم می شود که عبارتند از گروه I ، گروه II و III. این تقسیم بندی در زیر آمده است:

گروه I: ابزارهای معدنی به ویژه معادن زیر زمینی که شامل گازهای متال هستند.

گروه II: گازهای قابل اشتعال مثل پروپان و هیدروژن و … و همچنین بخارات قابل اشتعالی مثل استون و بنزین.

به زیر گروه های C,B,A تقسیم می شود.

گاز یا بخار نماینده گروه درجه خطر
هیدروژن IIC بالا
اتیلن IIB متوسط
پروپان IIA پائین
طبقه بندی دما

در کنار طبقه بندی مناطق و مواد ها به طبقه بندی دما نیز احتیاج داریم.

چرا این طبقه بندی مورد نیاز است. در منطقه خطر که گازها و بخارات قابل اشتعال متراکم شده اند، یک سطح داغ می تواند انرژی لازم برای انفجار را تامین کند. مجددا” نگاهی به این طبقه بندی دما در سیستم IEC می اندازیم. سیستم IEC و در ارتباط بادها )

کلاس دما بیشینه دمای سطح
OC
T1 ۴۵۰
T2 ۳۰۰
T3 ۲۰۰
T4 ۱۳۵
T5 ۱۰۰
T6 ۸۵
باید به این نکته توجه کنیم که هر ۳ این طبقه بندی ها یعنی طبقه بندی مناطق خطر، طبقه بندی مواد خطر زا و طبقه بندی کلاس دما برای ایمن نگاه داشتن محیط هستند و باید درکنار هم آن ها را دنبال کنیم. در جدول بالا T6 نشانه این است که حداکثر دمای سطح می تواند ۸۵Cّ باشد. این چه معنی می دهد؟ این یعنی این که اگر تجهیزاتی گرما تولید کند و دمای سطحی آن بیش از دمای قابل قبول شود به سطح اشتعال بالقوه تبدیل می شود .

свернуть