Civilizacija Maja bila je mezoamerička civilizacija koju su razvili narodi Maja i koja je bila zapažena po svom logogramskom pismu — najsofisticiranijem i najrazvijenijem sistemu pisanja u pretkolumbovskoj Americi — kao i po svojoj umjetnosti, arhitekturi, matematici, kalendaru i astronomskom sistemu. Civilizacija Maja razvila se na području koje danas obuhvata jugoistočni Meksiko, cijelu Gvatemalu i Belize, kao i zapadne dijelove Hondurasa i Salvadora. Obuhvata sjevernu niziju Jukatana i visije Sijera Madre de Čijapasa, meksičku državu Čijapas, južnu Gvatemalu, Salvador i južne nizije pacifičke primorske ravnice. Izraz „Maja” je skorašnji i odnosi se na različite narode koji su naseljavali ovo područje. Oni za sebe nisu koristili naziv „Maja” i nisu imali osjećaj zajedničkog identiteta ili političkog jedinstva.[1] Danas njihovi potomci, poznati pod zajedničkim nazivom Maje, broje više od 6 miliona pojedinaca, govore više od 28 preživjelih majanskih jezika i žive na gotovo istom području kao i njihovi preci.[2]
U arhaičnom periodu, prije 2000. godine prije n. e, došlo je do prvih razvoja na poljima poljoprivrede i najranijih sela. Predklasični period (otprilike od 2000. p. n. e. do 250. n. e.) zabilježena je uspostava prvih složenih društava u regiji Maja i uzgoj osnovnih usjeva majanske ishrane, uključujući kukuruz, pasulj, tikvice i čili papričicu. Prvi gradovi Maja razvili su se oko 750. prije n. e, a do 500. p. n. e. ovi gradovi su imali monumentalnu arhitekturu, uključujući velike hramove sa složenim fasadama od štuke. Hijeroglifsko pisanje se koristili u regiji Maja do 3. vijeka prije n. e. U kasnom predklasičnom periodu u Petenskom basenu razvio se niz velikih gradova, a grad Kamunalhuju se isticao u Gvatemalskoj visiji. Od oko 250. n. e, klasični period u velikoj mjeri je odlikovan majanskim podizanjem skulptura sa datumima dugog računa. U ovom periodu civilizacija Maja je razvila mnoge gradove-države povezane složenom trgovinskom mrežom. U majanskom nizozemlju dva velika suparnika, gradovi Tikal i Kalakmul, postali su moćni. U klasičnom periodu došlo je i do nametljive intervencije centralnog meksičkog grada Teotivakana u majansku dinastičku politiku. U 9. vijeku došlo je do široko rasprostranjenog političkog kolapsa u središnjoj regiji Maja, što je dovelo do međusobnog sukoba, napuštanja gradova i kretanjem stanovništva prema sjeveru. U postklasičnom periodu zabilježen je uspon Čičen Ice na sjeveru i širenja agresivnog Gumarkaha u Gvatemalskoj visiji. U 16. vijeku, Španska imperija kolonizovala je mezoameričku regiju, a tokom dugih nizova pohoda pao je Tajasal 1697, posljednji majanski grad.
Vlast tokom klasičnog period bila je usredsređena na koncept „božanskog kralja”, za koga se smatralo da djeluje kao posrednik između smrtnika i natprirodnog carstva. Kraljevska titula se nasljeđivala patrilinearnog, a vlast je normalno prelazila na najstarijeg sina. Očekivalo se da će budući kralj biti uspješan ratni vođa, kao i vladar. Zatvoreni pokroviteljski sistemi bili dominantna sila u majanskoj politici, iako je način na koji je pokroviteljstvo uticalo na politički sastav kraljevstva variralo među gradovima-državama. Do kasnog klasičnog perioda, aristokratija je postala brojnija, što je uticalo na smanjenje prethodno isključive moći kralja. Maje su razvile sofisticirane umjetničke forme koristeći i propadljive i nepropadljive materijale, uključujući drvo, žad, opsidijan, keramiku, spomenike od vajanog kamena, štukature i fone oslikane murale.
Majanski gradovi imali su tendenciju nenamjernog rasta. Gradska središta sastojala su se od ceremonijalnih i administrativnih kompleksa, okruženih stambenih četvrti nepravilnog oblika u postupku širenja. Različiti dijelovi grada često su bili povezani nasutim putevima. Arhitektonski su gradske građevine uključivale palate, hramove piramide, ceremonijalna igrališta i građevine posebno poravnate za astronomsko posmatranje. Majanske elite bile su pismene i razvile su složen sistem hijeroglifskog pisanja. Njihov sistem pisanja bio je najnapredniji u pretkolumbovskoj Americi. Maje su svoju istoriju i ritualno znanje zabilježili u knjigama, od koji su ostala samo tri neosporna primjerka, a ostatak su uništili Španci. Pored toga, na stelama i keramici može se naći mnoštvo primjera majanskih tekstova. Maje su razvile izuzetno složen niz međusobno povezanih ritualnih kalendara, a koristili su matematiku koja je sadržala jedan od najranijih poznatih slučajeva upotrebe nule (0) u ljudskoj istoriji. Kao dio svoje religije, Maje su praktikovale žrtvovanje ljudi.
