Музей жәдігерлерінің тематикалық бейне экскурсиясы.
Ат әбзелдері - жылқыны мініс пен шаруашылыққа пайдалануда қолданылатын құрал-жабдық түрлері. Қазақтың ат әбзелдеріне ер-тоқым, өмілдірік, құйысқан, үзеңгі, айыл, пыстан, жүген, ноқта, көпшік, шылбыр, қамшы және т.б. жатады. Ат әбзелдерінің түрлерінің сан алуандығы ертедегі қазақтардың әлеуметтік, экономикалық, қоғамдық жағдайымен тікелей байланысты болды.
Жүген – ер-тұрман әбзелі. Ауыздық пен тізгін арқылы ат басын ырыққа көндіру үшін қолданылады. Жүгеннің өрме Жүген, қайыс Жүген деген түрлері бар. Өрме Жүген таспадан өріледі, ол қайыс Жүгеннен мықтырақ болады. Жүгеннің ат аузына тірелетін бөлігін сағалдырық, екі жағын жақтау, төбеге киілетін бөлігін төбелдірік, кекілін басып тұратын қайысты кекілдірік, кеңсірігінің үстіңгі жағынан тартылған бөлігін кеңсірік деп атайды. Ауыздықтың екі жағына ұзындығы 2 метрдей болатын тізгіннің екі ұшы бекітіледі. Атты мама ағашқа байлап қою үшін қылдан есілген не қайыстан жасалған шылбыр Жүгеннің ауыздығы мен жақтауын біріктіретін оң жақ шығыршыққа байланады. Жүген мен ноқтаны қабат қолданғанда алдымен ноқта, содан соң Жүген салынады, шылбырды ноқтаға байлайды.
Қамшы — атқа мiнген адам ұстайтын, бiрнеше таспа қайыстармен көмкерiлiп, өрiлген, сабы тобылғыдан, ырғайдан, аңдардың тұяғы, мүйiздерiнен жасалған атты айдап жүргiзетiн құрал.
Қамшының өрiмi сабынан бiр жарым еседей ұзын болады. Қамшы құрал болумен қатар қару ретiнде қолданылған. Өрiмшi қамшының таспасын жiңiшке не жуандатып, кейде өрiмге талшық сымтемiр салып өрген. Ондай қамшылар ыңғайына және қамшы иесiнiң қалауына қарай өрiлiп отырған. Қамшы саптан, өрiмнен және бүлдiргiден тұрады. Саптың қолға ұстар жерi былғарыдан қапталады. Кейде қайыстан өрнектелiп өрiледi. Қамшы өрудiң көптеген түрi қолданылады, соның iшiнде 3 таспадан 32 таспаға дейiн жететiн түрi кiредi. Өрiмдер домалақ, жұмыр, төртқырлы болып келедi.
Ещё видео!