Erzurum’un Oltu ilçesinde dağın metrelerce altından adeta iğneyle kuyu kazar gibi gün yüzüne çıkartılan Oltu taşının ünü son günlerde iyice arttı. Altın ve gümüşle ilmek ilmek işlenerek tespih, takı ve süs eşyası olarak satılan Oltu taşına ilgi her geçen gün artıyor. Erzurum’un Oltu ilçesinde Oltu rtaşı ustası olarak çalışan Ömer Sancar Oltu taşının madenden çıkıp tespihe dönüşmesinin hikayesini Kuyum Haber’e anlattı.
OLTU TAŞI İĞNEYLE KUYU KAZAR GİBİ ÇIKARILIYOR
Oltu Taşı Ustası Ömer Sancar
Bu taşın madenden çıkarıldıktan sonra, tespih olmak üzere atölyeye geldiği ilk hali budur. Gördüğünüz bu taş yerin 200 metre derinliğinde, 70 metre derinliğinden çıkarılan, bir tane damardır. Bu damar sadece Oltu’ya hastır. Başka yerlerde de bu taştan olabilir fakat, onlarla Oltu taşını kıyaslayamayız. Çünkü bu taşın kendine has özellikleri var. Mesela Rusya da da Gürcistan’da da bu taş çıkarılabilir. Fakat onlar piyasada oltu taşı olarak bilinen sahte taşlardandır. Oltu taşı madenleri genellikle insanların diz üstü, gidebileceği şekildedir. Daha büyüğü şu anda yok. Bu madende başındaki feneri ile derinliklere kadar iner, ustalarımız o derinliklerden bu taşı, ellerindeki aletlerle vura vura çıkarırlar. Değerli taşı alarak dışarıya çıkarırlar. Buraya gelen bu taş burada tespih yapılmak üzere el iş işçiliği tornalarda işliyoruz.
RUS TAŞI İLE OLTU TAŞININ FARKI NE?
Rus taşı kepçe ile çıkarılabilir fakat, oltu taşını sadece insanlar çıkarabilir. Kendi el işçiliği ve el emeği ile tünelin içine girerek ince işçilik gerektiren bir çalışma ile çıkarılan bir şeydir. Rus taşı kepçeyle bile operatör tarafından çıkarılabilir. Oltu taşının tozu, bu tozlar kahverengidir. Diğer taşların tozu siyahtır. Rus ve Gürcü taşlarını pres makinelerinde tozunu basarak, tespih haline getirebiliyorlar. 15-20 Liraya o taşlardan bulabilirsiniz.Türkiye’de başka bir yerde çıkmıyor. Bu damar Oltu’dan geçen bir damardır. Başka yerlerde ne kadar çıkardılarsa da buna benzemesine rağmen buradaki taşı tutmadı. Bir türlü kimse randıman elde edemedi. Bu sadece Oltu’ya özgü bir taş.
OLTU TAŞI NASIL TESPİHE DÖNÜŞÜYOR?
Taşı önce biçiyoruz. Biçtikten sonra burada, taşın kenarlarını almak üzere diğer aşamaya geçiyor. Ondan sonra delinme işlemine geçiliyor. Makinalar çıktı. Bu makinalarda günde 5-10 tane teşbih yapabiliyoruz. El işçiliği ve el tornalarımız var. Bir günde 2-3 tane ancak yapabiliriz. Oradan çıkan taş, makinalarla tespih yapılmak üzere , makinaya bu şekilde bu makineye takıyor ve tespihin tanesi yapılıyor. Şu anda 5 kişi çalışıyor. Ömer Ustamızın yaptığı bu tespihin üzerine delme ve yarma işlemi yapılabiliyor. Bütün ziynet eşyalarının hepsinde oltu taşı kullanılabilir.
TESPİH FİYATLARI 150 LİRADAN BAŞLIYOR
Sadece tespihler olduğu zaman günlük kullanabileceğiniz orta boy, orta kesim tespihler satış fiyatı 150 liradan başlar, 200-250 liraya kadar çıkıyor. Gümüş işçiliği eklendikten sonra 1000 liraya kadar çıkıyor. Bize model atıyorlar, istedikleri modeli isteyebiliyorlar.Bizim burada alttan yetişenlerin hepsinin atölyeden yetişmesi gerekiyor. Burada genellikle nesilden nesile geçiyor. Oltu’nun köylerinde de pek çok atölye mevcut. Doğan çocuk burada babasının dedesinin elinde bunları görüyor. Çocuklar bunu öğrenme hevesi ile büyüyorlar. Hemen bu iş kısa sürede öğrenilecek bir iş değil. Ortada bir taş var ve taşın işlenmesi bir hayli zor. Taşı herkes işleyemez. Bu da işçilik gerektiren bir uğraş var.
