#imameli #imaməli #hzeli
Hz.Əlinin xəlifə olmasıyla Şam Valisi Müaviyyə üsyan bayrağını qaldırır. Xəlifə Osmanın qanının axıldilmasını bəhanə edərək öz hakimiyyətini qurmaq niyyətində olan Müaviyyə şam ordusu ilə birlikdə hərəkətə keçərək, Kufəyə doğru yola çıxır. İmam Əli Xəlifə Osmanı öldürən üsyankarlarla dolu olan Mədinə şəhərini tərk edib İslam dövlətinin paytaxtını tərəfdarı çox olan Kufə şəhərinə köçürür.
Hz.Əli Muaviyəyə məktublar yazaraq ona tabe olmasını istəsə də, Müaviyyə döyüşü seçir və İki ordu Siffeyndə qarşılaşır. Müharibə günlərlə davam edir, sonda Malik Əştərin rəhbərlik elədiyi ön qüvvələr Müaviyyənin ordusuna böyük zərbə vurduğu vaxt, Şam ordusunda olan Əmr ibn As əsgərlərinə Quranı nizələrə taxmağa əmr edir. Bununla da Hz.Əlinin ordusunda olan bəzi dəstələr Müaviyyənin hiyləsinə aldanıb döyüşü saxlayırlar. Şam valisi Quran aramızda hakim olsun deyib düşüncəsi zəif olan insanları aldadıb döyüşü dayandırmağa Nail olur. Hz.Əlinin ordusunda "Qarilər" adı ilə tanınan bir qrup da var idi. Bunlar çox Quran oxumaqla ad çıxarmış və digər Müsəlmanlardan fərqlənmək üçün xüsusi papaqlar qoyurdular. Şam ordusu Quranı nizələrin ucuna saldıqda Qarilər döyüşü ilk dayandırıb Hz.Əliyə qarşı çıxanlardan oldular. Bu dəstə Əli ibn Əbu Talibindən Müaviyyənin iki tərəf arasında hakim təyin olunması məsələsində olan təklifini qəbul etməsini istədilər. Hz.Əli buna razılıq verməsə də Qarilər onu təhdid edərək əgər hakimlik məsələsinə razı olmasan səni əli-qolu bağlı Müaviyyə təslim verərik dedilər. Müsəlmanların bu şəkildə aldanmasından təsirlənən imam Əli susub heç bir söz danışmadı. Beləliklə, hər iki tərəfdən hakim seçildi. Hz. Əlinin ordusunun hakimi Əbu Musa olur, ancaq imam Əli etiraz edib öz ordusundan Əbu Musa Əşərinin deyil, Abdullah ibn Abbasın hakim olmasını istədi. Əgər Əbu Musa gedərsə Müaviyyənin təyin elədiyi hakim olan Əmr ibn Asın hiylə ilə rəqibinə qalib gələcəyini Müsəlmanlara söylədi. Qarilər imamın bu sözlərinə də qulaq asmayıb Əbu Musanı göndərdilər. Nəticədə Əbu Musa, Əmr ibn asa aldanıb Hz.Əlinin xəlifəlikdən düşürülməsi qərarını verdi. Əmr ibn As sözləşmədə verdiyi sözə xəyanət edərək Müaviyyənin Suriyanın idarəsindən çəkiləcəyi qərarını vermədi. Bununla da Əbu Musa aldadıldığını gec də olsa anladı.
Sonradan Xəvaric adı ilə tanınan Qarilər isə Hz.Əliyə biz günah iş görmüşük, Müaviyyə ilə hakim məsələsində küfr elədik sən də bizi dinlədiyin üçün xəta edib kafir olmusan. Buna görə tövbə edib xətanı boynuna al. Əslində isə Hz.Əli hakim məsələsində məcbur edilmişdi. Buna baxmayaraq Xəvaric dəstəsi İmam Əliyə qulaq asmayıb xəta elədi. Beləliklə, Xəvariclər Siffeyn döyüşündə imam Əlinin günah işlədiyini iddia edərək ondan ayrıldılar.
Siffeyndən qayıdan İraq ordusundan Xəvaric Harura məntəqəsinə çatanda ayrıldı. Tarixi qaynaqlara görə bunların sayı təxminən on iki min idi. Hz.Əli Abdullah ibn Abbası onların yanına göndərib səhvlərindən dönməsini buyurdu. Lakin onlar artıq imam Əli ilə döyüşməyə hazırlaşırdılar. İki ordu Nəhrivanda uz-uzə gəlir. Hz.Əli döyüşdən əvvəl Xəvaric dəstəsi ilə danışıq edəcəyini və hər bir suallarına cavab verəcəyini buyurdu. Danışıqlardan sonra 8 minə yaxın insan hidayət olaraq yenidən Hz.Əlinin yanına qatıldı. Digər 4 min isə döyüşüb öldürüldülər. Bu döyüşün nəticəsində Xəvaricin əsaslı hissəsi öldürülür, az bir hissəsi isə Məkkəyə qaçırlar.
Bir neçə il Xəvariclər gizlənirlər. Lakin sonradan açıq fəaliyyətə keçib Məkkədə yığıncaq edirlər. Burada əsaslı qərarları bu olur ki, Hz.Əli, Müaviyyə və Əmr ibn As dindən çıxıblar və onları öldürmək vacibdir. Hər üçünə sui-qəsd hazırlayırlar. İmam Əlini (ə) şəhid eləmək işini İBN Mülcəm götürür. Xəvaricin 2 sui-qəsdi uğursuz olsa da, ibn Mülcəm imam Əlini (ə) Kufədə namaz qılan halda şəhid edir. Xəvaricdən olanlar bu hala çox sevinmişsə də, ibn Mülcəm tarix boyu insanlar tərəfindən lənətlənmişdir.
Hastaqlar
imam ali
imam Əli
imam əlinin səhadəti
imam əlini kim şəhid elədi?
qədr gecəsi
ikinci qədr gecəsi
hz Əli
hz səhadəti
