﴿ سوره کهف ﴾
مکی است و داراي (110) آيه است.
وجه تسميه: سبب نامگذاري آن به «كهف» بيان داستان شگفت‌انگيز اصحاب كهف (ياران غار) در آن است.
در فضيلت اين سوره احاديثي روايت شده است؛ از آن جمله اين حديث شريف است: «هر كس ده آيه اول از سوره كهف را حفظ كند ـ در روايت ديگري آمده است ـ هر كس ده آيه اخير از سوره كهف را بخواند ـ در روايت ديگري آمده‌است ـ هر كس ده آيه از سوره كهف را بخواند، از فتنه دجال ايمن مي‌ماند». سنت اين است كه انسان سوره «كهف» را در روز و شب جمعه تلاوت كند زيرا در حديث شريف به روايت انس رضی الله عنه از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم آمده است كه فرمودند: «هركس سوره كهف را در روز جمعه بخواند، اين سوره فاصله هر دو جمعه را براي او از نور روشن مي‌كند». در روايتي ديگر آمده است: «هر كس كهف را در شب جمعه بخواند، اين سوره بين او تا خانه كعبه را از نور روشن مي‌كند».
استاد سيدابوالحسن ندوي رحمه الله در كتابش«تأملات في سورة الكهف» مي‌گويد: «تمام اين سوره كريمه را پيرو و پيرامون يك موضوع يافتم كه مي‌توانم عنوان آن‌را بگذارم: (از ايمان تا ماديت)، من از اين فتح بر خود باليدم و با آن بعد ديگري از اعجاز قرآن كريم و نبوت محمد صلّی الله علیه و آله و سلّم برايم روشن شد زيرا تا آن وقت نمي‌دانستم؛ كتابي كه در قرن ششم مسيحي نازل شده است، مي‌تواند تصويري روشن و راستين از مدنيت مادي قرن حاضر را ارائه كند».
محمدبن‌اسحق در بيان سبب نزول اين سوره كريمه از ابن‌عباس رضی الله عنه روايت مي‌كند كه فرمود: قريش نضربن‌حارث و عقبه‌بن‌ابي معيط را نزد دانشمندان يهود در مدينه فرستاده و به آنان گفتند: از يهوديان درباره محمد سؤال كرده و اوصاف و سخنان وي را برايشان نقل كنيد زيرا آنان اهل كتاب پيشين هستند و در باره انبيا علیهم السلام چنان آگاهي‌اي دارند كه ما از آن بي‌بهره‌ايم. آن دو به مدينه آمدند وموضوع را با دانشمندان يهود در ميان گذاشتند، يهوديان به آنان گفتند: از محمد درباره سه چيز ذيل سؤال كنيد پس اگر شما را از آنها خبر داد، او پيامبر مرسل است و در غير آن او مردي مفتري و دروغگوست و خود دانيد كه با او چه مي‌كنيد:
1 ـ از او راجع به داستان جواناني سؤال كنيد كه در عصرهاي اوليه گذشته‌اند، بپرسيد كه داستانشان چگونه بوده است؟ زيرا آنها داستان شگفتي دارند.
2 ـ از او راجع به مرد گردشگري كه مشرق‌ها و مغربهاي زمين را درنورديد بپرسيد كه اخبار وي چگونه بوده است؟
3 ـ از او درباره روح بپرسيد كه روح چيست؟ پس اگر به شما از اين سه موضوع خبر داد، او به حق فرستاده خدا جلّ جلاله است.
نضر و عقبه به مكه برگشتند و به قريش گفتند: اي گروه قريش! در حقيقت برايتان چيزي آورده‌ايم كه ميان شما و محمد فيصله‌كن است. آن‌گاه سخنان يهود را با آنان در ميان گذاشتند. رؤساي قريش بعد از شنيدن گزارش فرستادگان خود، نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم آمدند و گفتند: اي محمد! ما را از اين سه موضوع خبر ده! وآن سه سؤال را مطرح كردند. رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بي‌آن‌كه استثنا كنند (يعني ان‌شاءالله بگويند)، به آنان فرمودند: «فردا شما را از آنچه سؤال كرديد، خبر مي‌دهم». قريش برگشتند اما رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم پانزده روز منتظر وحي باقي ماندند وخداوند متعال برايشان در اين‌باره وحيي نفرستاد، به علاوه جبرئيل‌علیه السلام نيز نزدشان نيامد تا آن‌كه در مكه غلغله افتاد كه: محمد به ما «فردا» را وعده داد و امروز پانزده روز از آن وعده‌اش گذشته و هيچ خبري هم از سوي وي نيست! رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم از درنگ وحي سخت اندوهناك شدند و سخنان مشركان مكه برايشان دشوار آمد. سپس جبرئيل‌علیه السلام از سوي خداي عزوجل سوره «كهف» را برايشان فرود آورد كه در آن، ضمن اين‌كه پروردگار متعال پيامبر خويش را از اندوهگين‌شدن بر كفر كفار برحذر مي‌دارد، داستان جوانان كهف، داستان مرد گردشگر (ذوالقرنين) و داستان خضر و موسي علیهماالسلام را نيز در آن بيان مي‌كند و از روح هم كه در سوره «اسراء» پاسخ داد.
#شیخ_محمد_صالح_پردل
#سوره_الکهف
