Қан қысымы — қан тамырларының (күре тамырлар мен көктамырлардың) қабырғаларына түсетін күш немесе қан қысымы: адамның жасы мен денсаулығына байланысты болады.Ол қантамырларда бірдей болмайды . Қан қысымы артерияларда ,әсіресе ,қолқада барынша жоғары болады . Қан жүректен алыстаған сайын қысым да азаяды. Қан қысымы каппилярларға жеткенше төмендеп , веналарда ,әсіресе, жоғары және төменгі қуысты веналарда ең төмен болады.
Қан қысымы тонометр арқылы иық артериясында өлшенеді.
Ең жоғары қысым ( с.б.б 110-120мм ) систоликалық ол қарыншалардың систоласы жиырылуы кезінде байқалады . Ең төменгі қысым ( с.б.б 60-80 ) диастоликалық ол қарыншалардың диастоласы босаңсуы кезінде байқалады . Лүпілдік қысымы деп систоликалық және диастоликалық қан қысымының айырмашылығын айтамыз . Ол сынап бағанасы бойынша 40 мм - ге тең. Лүпіл сол жақ қарынша жиырылған сайын қан қолқаның қабырғасына күшпен соғылып, оны кереді . Осы кезде пайда болған тербелістер толқыны артерия қабырғаларының бойымен тез таралады . Дене бетіне жақын орналасқан ірі артериялардан мысалы, білезіктің ішкі жағы , самай , мойынның екі жағынан басқа жерлерден тамырлар қабырғасының ырғақты тербелісін тамырдың соғуын сипап сезуге болады. Тамыр соққан сайын жүрек бір рет жиырылады . Жүректің бір минутта жиырылу мөлшері , тамырдың соғуын санау арқылы анықталады .
Қан қысымының қалыпты көрсеткіші:
20 жас – ер адамдарда – 123/76; әйелдерде – 116/75;
30 жасқа дейін – ер адамдарда 126/79; әйелдерде - 120/75;
30-40 жас – ер адамдарда – 129/81; әйелдерде – 127/80;
40-50 жас – ер адамдарда – 135/83; әйелдерде – 137/84;
50-60 жас – ер адамдарда – 142/85; әйелдерде – 144/85;
70 жастан жоғары – ер адамдарда – 142/80; әйелдерде – 159/85.
Қан қысымын дұрыс өлшеу үшін келесі нұсқауларды сақтаған жөн:
қан қысымын өлшер алдында денеңізге күш түспеуі керек;
шылым шегуге болмайды;
тамақтанғаннан кейін бірден артериялық қан қысымын өлшеу дұрыс нәтиже көрсетпейді;
қан қысымын өлшегенде ыңғайлы орындыққа отыру керек;
арқаны әлденеге тіреп отырған дұрыс;
қан қысымы өлшеніп жатқан қолды жүректің деңгейінде қою керек;
қан қысымын өлшеген кезде қимылдамау және сөйлемеу қажет;
қан қысымын екі қолдан да өлшеу керек (өлшеу аралығы – 10 минут).
[ Ссылка ]
#АГ#МЕДИЦИНА#ГАЗИЗАЭСМЕДОВА
