Ο αστερισμός Κόμη της Βερενίκης
Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα
ΣΗΜ. ΟΠΟΙΟΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΤΑΙ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙ ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΕ ΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΠΟΣΟ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΕΙ ΣΤΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠ.: GR3701107820000078201065006. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ!
ΓΕΝΙΚΑ: Η Κόμη Βερενίκης ή απλά Κόμη ή Πλόκαμος [Λατινικά:Coma Berenices, συντομογρ. Com] είναι ένας αστερισμός του βορείου ουράνιου ημισφαιρίου που, κατόπιν εισήγησης του μεγάλου αστρονόμου Τύχο Μπράχε [1602], εισήχθη για πρώτη φορά (από το 1603) στην Ουρανομετρία. Μέχρι τότε θεωρείτο τμήμα του αστερισμού του Λέοντα. Αποτελεί έναν από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρον. Ένωση. Είναι ορατός σε γεωγραφικό πλάτος από 90° Βόρεια έως 56° Νότια. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα. Ο αστερισμός αυτός βρίσκεται μεταξύ των αστερισμών Λέοντος και Βοώτου, πάνω ακριβώς από την Παρθένο και νότια των Θηρευτικών Κυνών. Περιλαμβάνει συνολικά 66 άστρα, από τα οποία τα 37 είναι ορατά με γυμνό μάτι και τα οποία αποτελούν το άθροισμα εκείνων των αστέρων που ο Πτολεμαίος αναφέρει στον «Κατάλογο της Μαθηματικής Σύνταξής» του με το όνομα Πλόκαμος. Η έκτασή του είναι 386,5 τετ. Μοίρες [42ος σε έκταση αστερισμός].
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ -ΙΣΤΟΡΙΑ: Ο αστερισμός οφείλει το όνομά του σε μια ιστορία από την Ελληνιστική Αίγυπτο [πτολεμαϊκη περίοδος]. Όταν, συγκεκριμένα, στο θρόνο βρισκόταν ο Πτολεμαίος Γ΄ ο Ευεργέτης και η σύζυγός του Βερενίκη Β΄. Λίγους μήνες μετά το γάμο τους, ο Πτολεμαίος αναχώρησε από την Αίγυπτο για να υποστηρίξει την αδερφή του, που ονομαζόταν επίσης Βερενίκη κατά τη διάρκεια του λεγόμενου Τρίτου Συριακού Πολέμου. Ο Καλλίμαχος1, μάλιστα, αναφέρει πως την άφησε στο νυφικό της κρεβάτι. Ο θρύλος λέει πως η Βερενίκη αφιέρωσε ως τάμα στη θεά Αφροδίτη [στο ναό της στο Ζεφύριο], τα πλούσια και πανέμορφα μαλλιά της, προκειμένου ο Πτολεμαίος να επιστρέψει σώος. Ο Έλληνας φαραώ επέστρεψε πράγματι έχοντας επιτύχει μια σειρά από νίκες, το 245 π.Χ.. Την άλλη μέρα όμως τα μαλλιά της είχαν εξαφανιστεί από το ναό. Ο Κόνων ο Σάμιος, ένας μαθηματικός και αστρονόμος που ζούσε στην αυλή των Πτολεμαίων, υποστήριξε πως οι θεοί τοποθέτησαν τη χαμένη κόμη ανάμεσα στα αστέρια. Ο αστερισμός αυτός φέρει ακόμη και σήμερα το όνομα "Κόμη της Βερενίκης" (Coma Berenice) ή "Πλόκαμος της Βερενίκης". Το θρύλο αυτό μετέτρεψε σε ποίημα ο Καλλίμαχος, από το οποίο σώζονται μικρά αποσπάσματα.
ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΤΟΥ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΥ: Ο με αριθμό 42 αστέρας του αστερισμού της Κόμης είναι διπλός, μάλιστα από τους πλέον αξιοσημείωτους. Ανακαλύφθηκε το 1827 και οι συναπαρτίζοντες δύο αστέρες είναι ίσης λαμπρότητας, 5,2 φαινομένου μεγέθους. Αυτοί περιφέρονται γύρω από το κοινό κέντρου βάρους. Στη πραγματικότητα το σύνολο των αστέρων του αστερισμού αυτού αποτελεί ένα από τα ονομαζόμενα ανοικτά σμήνη. Είναι δηλαδή άθροισμα αστέρων που περιστρέφονται γύρω από ένα κοινό κέντρο μάζας, που απέχει από τη Γη 264 έτη φωτός. Προς την κατεύθυνση του αστερισμού της Κόμης της Βερενίκης βρίσκεται ένα μεγάλο, ίσως το μεγαλύτερο σμήνος γαλαξιών στο οποίο ίσως περιλαμβάνονται περισσότεροι από 3.000 γαλαξίες! Αυτό ονομάζεται Υπερσμήνος Κόμης Βερενίκης. Πάντως, τα κυριότερα αστέρια του αστερισμού είναι τ τα α,β και γ Κόμης Βερενίκης. Σχηματίζουν ένα μισό τετράγωνο, κατά μήκος της διαγώνιας του οποίου εκτείνονται οι φανταστικές άκρες των μαλλιών της Βερενίκης, που σχηματίζουν τον αστερισμό. Το λαμπρότερο αστέρι του αστερισμού είναι το Beta Comae Berenices, ένα άστρο κύρια ακολουθίας, σαν τον Ήλιο μας, φ.μεγέθους 4,2. Στην Κόμη Βερενίκης εμπεριέχεται ο Βόρειςο Γαλαξιακός Πόλος. Ακόμη, ο Γαλαξίας Malin1 στον αστερισμό, είναι ο πρώτος γνωστός γιγάντιος γαλαξίας χαμηλής επιφανειακής φωτεινότητας. Τέλος ο υπερκαινοφανής SN 1940B ήταν ο πρώτος επιστημονικά παρατηρούμενος (σε εξέλιξη) σουπερνόβα τύπου ιι.
Konstantinosa.oikonomou@gmail.com www.scribd.com/oikonomoukon

свернуть