Mikroplastik to cząstki plastiku o rozmiarze mniejszym niż 5 mm.
Ze względu na źródło pochodzenia możemy je podzielić na pierwotne i wtórne. PIERWOTNE są celowo produkowane, aby stać się składnikiem np. kosmetyków i detergentów. WTÓRNE pochodzą z rozpadu dużych plastikowych odpadów np. butelek, zabawek, torebek foliowych.
Tworzywa sztuczne, potocznie nazywane plastikiem, są produkowane od 1907 roku. Popularność zawdzięczają swoim właściwościom: są trwałe, elastyczne, lekkie, odporne na działanie czynników zewnętrznych, a przede wszystkim tanie w produkcji oraz transporcie.
O pozytywnym wykorzystaniu plastiku możemy mówić np.: przy produkcji sprzętu medycznego. Jednak tworzywa sztuczne zagościły na stałe w naszym życiu i często zastępują naturalne materiały jak: drewno, papier i metal.
Plastikowe przedmioty, kiedy stają się odpadami nadal zachowują swoje właściwości – czyli są trwałe! Szacuje się, że plastik rozkłada się w naturze nawet 450 lat.
Produkcja plastiku ciągle rośnie. Szacuje się, że rocznie do mórz trafia aż 15 mln ton tworzyw sztucznych!! W latach 50 XX wieku produkowano na świecie około 0,5 mln ton plastiku rocznie, a obecnie jest to około 350 mln ton, czyli w ciągu 70 lat wyprodukowano ponad 8 mld ton tworzyw sztucznych.
Duża ilość mikroplastiku w środowisku pochodzi z budownictwa np. styropian do ocieplania budynków, asfalt i opony samochodowe (są wzbogacane plastikami, które ścierają się w trakcie korzystania), wysypiska śmieci, turystyka, działanie portów, kurz domowy (z syntetycznych materiałów np. zasłon, dywanów), pranie ubrań z włókien sztucznych (np. bluzy polarowe).
Niestety mikroplastik jest trudny do usunięcia ze ścieków i przedostaje się do rzek, a wraz z nimi do Morza Bałtyckiego i dalej do oceanu. Losy drobin mogą być różne i nieprzewidywalne. Mikroplastiki mogą unosić się na powierzchni wody, dryfować w toni, opaść na dno lub nawet zostać zjedzone przez faunę morską. Dlatego ważne jest zbadanie morza od powierzchni wody po samo dno, po to by jak najlepiej ocenić problem zanieczyszczenia mikroplastikiem.
Bałtyk jest morzem o specyficznych warunkach: z każdej strony otoczony jest lądem, przez co wymiana wody z oceanem jest ograniczona. Sprzyja to kumulowaniu się mikroplastiku, który może zostać w morzu na setki lat. Ponadto, Morze Bałtyckie otoczone jest terenami bardzo zaludnionymi oraz uprzemysłowionymi, przez co jest narażone na skutki działalności człowieka – w tym na zanieczyszczenie mikroplastikiem. W Bałtyku ujście ma wiele europejskich rzek, które transportują drobiny plastiku z odległych terenów do środowiska morskiego.
Zanieczyszczenie środowiska morskiego mikroplastikiem stanowi ogromny problem na całym świecie, dlatego ważne jest, aby poznać jak bardzo zanieczyszczone przez mikroplastik jest nasze Morze Bałtyckie.
Zagadnieniem tym zajmują się naukowcy z Morskiego Instytutu Rybackiego – PIB w Gdyni. Marcin Białowąs, biolog z Zakładu Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza, w 5 odcinku serii „Bałtycki Naukowiec” opowiada o metodach badania mikroplastiku.
Czy są sposoby, aby używać mniej plastiku w życiu codziennym i uwolnić naszą planetę od tworzyw sztucznych? Opowie o tym Magdalena Domańska z Akwarium Gdyńskiego MIR-PIB.
Przed Tobą PIĄTY odcinek pt. „MIKROPLASTIK”, zrealizowany w ramach projektu „Bałtycki Naukowiec”. Projekt obejmuje powstanie cyklu 12 filmów popularyzujących nauki o Morzu Bałtyckim dla dzieci szkolnych. Jest on dofinansowany z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministerstwa Edukacji i Nauki. Do cyklu zapraszamy naukowców oraz osoby związane z tematem oceanografii. Opowiadają o zagadnieniach związanych z Morzem Bałtyckim, swojej pracy, prowadzonych przez siebie badaniach i urządzeniach, których używają do ich realizacji. Projekt realizowany jest przez Akwarium Gdyńskie, będące częścią Morskiego Instytutu Rybackiego – Państwowego Instytutu Badawczego. Patronami projektu są: European Marine Science Educators Association, Fundacja Rozwoju Akwarium Gdyńskiego. Więcej na temat projektu znajdziesz na: www.akwarium.gdynia.pl
