Барлық адамдар нәсіліне, діни сеніміне, ұлтына, жынысына және т.б. қарамастан бір-бірімен тең және солай болуы тиісте.
Екінші дүниежүзілік соғыс барысында азаматтық қоғамды жаппай қыру, халықаралық деңгейде адам құқықтарын қорғайтын заң қажет екенін көрсетті. Мемлекет адам құқығын бұзатын бірден-бір субъект ретінде көрінді, сондықтан да мемлекеттен жоғары тұратын және барлық ел бағынатын заңдар қажеттігі туындады. Сәйкесінше, Адам құқықтарының жалпы декларациясы және 2 пакт қабылданған болатын. Біздің мемлекетіміз адам құқығын қорғау бойынша халықаралық келісімшарттардың қатысушысы болып, оларды Конституцияға сәйкес бекітті.
Адам құқығы жүзеге асуы үшін 1 Нарықтық экономика. 2 Заңның үстемдігі. 3 Демократиялық институттар қажет. Бұларсыз нәтижеге жету мүмкін емес.
Жалпы, біздің ақыл-ойымыз бірқалыптылыққа негізделген. Біз заңда қалай жазылса, солай болуы керек дегенге үйреніп кеткенбіз. Ал адам құқығына қатысты алғанда бұл дұрыс емес. Мәселен, мен тыйым салынбағанның бәрін жасай аламын. Мысалы, қалауыма қарай сәнді киіне аламын, бірақ жалаңаштанып жүре алмаймын. Бұл жағдайда әкімшілік жазаға тартылуым мүмкін, өйткені жалаңаш жүруге тыйым салынған.
Ал мемлекет, керісінше, өзіне заңмен рұқсат етілгендерді ғана істей алады. Мысалы, полиция қызметкері сіздің көлігіңізді себепсіз тоқтатқан болса, ол заңсыз болып саналады. Өйткені кез келген көлікті себепсіз тоқтатуға заңда рұқсат берілмеген. Мемлекет өзінің қандай да бір әрекетке құқылы екендігін көрсетуі керек.
Кейбір адам құқықтары шектелуі мүмкін, алайда, мемлекет бұл шектеулерсіз тәртіп болмайтынын, олардың адам қауіпсіздігі үшін жасалып жатқанын дәлелдеуі керек.
Бір кездері Маркс «Заң халықтың сана-сезімінен жоғары болуы мүмкін емес» деген болатын. Оның айтқаны шындыққа келеді. Қазіргі таңда біздің елдегі азаматтар еркіндікті құндылық ретінде бағаламайды. Бұның, әрине, тарихи себептері де бар. Патшалық Ресейдің колонизаторлық саясаты, қазіргі мемлекеттің адам құқығын көзіне де ілмеген кеңес билігінің ізбасары болуы мәселені қиындата түседі.
Бүтіндей алғанда әлемде адам құқығын қорғаудың нақты дамыған механизмі жоқ. Трансұлттық корпорациялар өздерінің корпоративтік мүдделерін көздейді.
Бұған қарсы тұратын жалғыз ғана күш, ол – азаматтық қоғам. Бізде адам құқығын - бұл Еуропаның тақырыбы дейтін сыншылар жетерлік. Иә, ЛГБТ идеялары, біржыныстық неке, марихуана тарату және т.б. бізге жат екеніне келісемін.
Десекте, әр адам мемлекеттің өзін сыйлағанын қалайды. Сондықтан қатып қалған емес, нақты іс барысында жүзеге асатын демократия керек. Адамзаттың аман қалуы үшін оның құқығы сақталуы керек. Аман қалудың басқа жолы жоқ.

свернуть