Stańczyk pędzla Jana Matejki jest jednym z tych polskich obrazów które najsilniej odbiły się w zbiorowej świadomości narodowej Polaków. To obraz olejny na płótnie, namalowany w 1862 r. Uchodzi za jedno z pierwszych dojrzałych historyzujących dzieł artysty. Malarz stworzył je mając zaledwie 24 lata. Sceneria obrazu sięga do odległej przeszłości historycznej. Ukazuje postać siedzącego mężczyzny w stroju błazna. W tle widzimy grupę postaci w strojach z dawnej epoki. Mimo osadzenia w realiach historycznych, scena nie przywołuje jednak żadnego konkretnego wydarzenia z historii. Jest rodzajem refleksji historycznej samego autora, pretekstem do wyrażenia personalnych poglądów artysty na temat wydarzeń z historii Polski i ich znaczenia.
