تفسیر فراز «کُن فَیکون» و تقسیم انسان ها به سه دسته.
در تفسیر باید به کشف و فهم مراد گفته‌پرداز رسید. فهم مراد امری متمایز از یافت مفهوم است و این به آن معناست که صرف آگاهی بر علوم ادبی برای تفسیر کافی نیست، بلکه فهم مراد گفته‌پرداز قدسی در گرو داشتن صفای دل و پاکی نفس است. فهم مرادی که باطن است فهم لفظ و مفهوم دانسته می‌شود و تفسیر، ورود به نخستین باطنِ معنای ظاهر است که از آن به «مراد» تعبیر می‌شود. تفسیر، علمی تمام مدرسی نیست و نیازمند پرداختن به اوصاف باطن و داشتن ملکهٔ قدسی است. در اجتهاد و استنباط فقهی نیز داشتن ملکهٔ قدسی شرط لازم است و همان‌طور که فقیه بدون آن به اعوجاج، شذوذ و گمراهی دچار می‌شود مفسر نیز بدون صفا، طهارت و قرب باطنی به فهم و درک معنای آیات و واژگان قرآن‌کریم نمی‌رسد. داشتن «ملکهٔ قدسی» یکی از مهم‌ترین کلیدواژه‌های روش تفسیری ماست که البته از آن در فقه نیز سخن گفته‌ایم. تفسیر باید بر دل بنشیند. باید به دل رسید و دل را با وسعت و مرحمت و عشق برای ضیافت کتاب عشق و مهربانی آماده ساخت. قرآن‌کریم کسی را که به او رجوع دارد، می‌شناسد و بر اساس باطن وی با او رفتار می‌نماید. کسی که در باطن دلی دارای غل و غش و دور از مرحمت و مهربانی دارد و ظالم به شمار می‌آید، از مراجعهٔ خود جز خسران و ضرر نمی‌بیند. زیرا قرآن‌کریم شخصیتی عاشق حق‌تعالی است که خود حق می‌باشد و کم‌ترین ظلمی به کسی روا نمی‌دارد و هر کسی را در جایی که شایسته است قرار می‌دهد؛ از این رو ظالمان با مراجعه به قرآن‌کریم یا اولیای الهی که غریق عشق حق‌تعالی می‌باشند، خسارت می‌یابند:
«وَلاَ یزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلاَّ خَسَارا».
و ستمگران را جز کاستی نمی‌افزاید.
کسی که با صفای باطن و مرحمت به تمامی پدیده‌ها در پرتو هدایت استاد کارآزمودهٔ خود با قرآن‌کریم انس می‌گیرد، او نیز با عنایت کتاب عشق، در جایی قرار می‌گیرد که دل مرحمتی وی آرزو می‌کند و حقایق و معانی آیات الهی برای دل او جلوه‌گری می‌کند یا این آیات نورانی، خود را حتی در عالم خواب یا بیداری به وی می‌نماید و قرآن‌کریم، خود به تفسیر و معنای خویش برای او می‌پردازد. انیس و مونس قرآن‌کریم ناگاه به گوش خود قرائت آیه‌ای را می‌شنود یا می‌بیند خود به قرائت آیه یا سوره‌ای مشغول است و چه بسا قرائت و صوت فرشتگان الهی را بشنود، بلکه بالاتر از آن می‌تواند قرائت هر یکی از انبیای الهی و نیز برتر از همه قرائت خداوند را بشنود.
به هر روی، داشتن طهارت باطنی، شرط نخست ورود به قرآن‌کریم می‌باشد:
«لاَ یمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ»
ـ نسایندش جز پاکان.
منبع: علوم و نظرگاه‌های شاخص (جلد نخست) اثر آیت الله محمد رضا نکونام فیلسوف عصر حاضر
