Ο συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος είναι ένας από τους στυλοβάτες της έντεχνης λαϊκής μουσικής.Δεν είναι λίγες οι φορές στις οποίες ο Ξαρχάκος αναφέρεται ως ο τρίτος μεγάλος δημιουργός του έντεχνου, συμπληρώνοντας την πρώτη τριάδα μετά τους Μίκη Θεοδωράκη και Μάνο Χατζιδάκι, αφού χάρισε στην Ελληνική μουσική υπέροχες μελωδίες που έχουν κερδίσει την αθανασία και έχουν αγκαλιαστεί από τον Ελληνικό λαό.
Τα αρχικά ερεθίσματα, από τα παιδικά και νεανικά του χρόνια, καθορίστηκαν, ασφαλώς, από τα λαϊκά και τα ρεμπέτικα τραγούδια αλλά δεν πρέπει να αγνοηθεί η επίδραση της Επτανησιώτικης και της Βυζαντινής μουσικής που του έδωσαν άφθονο υλικό για να διαμορφώσει το δικό του μουσικό κόσμο. Αποκτώντας, μάλιστα, γνώση της κλασικής μουσικής και γενικότερα, της Ευρωπαϊκής, κατάφερε να συνδυάσει Ελληνικούς με δυτικότροπους ρυθμούς παράγοντας πρωτότυπες μελωδίες οι οποίες, σε συνδυασμό με τη δεινή και αξιομνημόνευτη ενορχηστρωτική ικανότητά του, έντυσαν καταλλήλως πλήθος θεατρικών έργων και κινηματογραφικών ταινιών, συμβάλλοντας στην επιτυχία τους.
Έγραψε σπουδαίες συνθέσεις για πολλά και διαφορετικά είδη όπως: Λαϊκά τραγούδια και κύκλους τραγουδιών, μουσική για κινηματογραφικές ταινίες, την τηλεόραση, το θέατρο καθώς και για όπερες ενώ ασχολήθηκε και με το Αρχαίο Δράμα.
Έγραψε σπουδαία τραγούδια την δεκαετία του ‘60, που θεωρούνται πλέον κλασικά στο είδος τους. Στο προσωπικό του μουσικό ύφος, η κριτική αναγνωρίζει κάτι από τον δυναμισμό του Θεοδωράκη και την μελωδικότητα του Χατζιδάκι.
Ο Σταύρος Ξαρχάκος, με καταγωγή από την Μάνη, γεννήθηκε στις 14 Μαρτίου 1939 στην Αθήνα. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι με την Νάντια Μπουλανζέ και στην σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης. Αν και σκόπευε να ασχοληθεί με την λεγόμενη σοβαρή μουσική, από πολύ νέος έγραψε μουσική και τραγούδια για το θέατρο και τον κινηματογράφο, γνωρίζοντας επιτυχία στις αρχές της δεκαετίας του 60.
Από την μουσική και τα τραγούδια που έγραψε για θεατρικά έργα «Το Πάρτυ» (1961) και «Τα κόκκινα φανάρια» (1961), καθώς και για τις ταινίες «Ταξίδι» (1962) «Κόκκινα φανάρια» (1963), «Τρίτος δρόμος» (1963), «Λόλα» (1964), προέκυψαν οι πρώτες του μεγάλες επιτυχίες: «Άπονη ζωή», «Φτωχολογιά», «Τα δάκρυά μου είναι καυτά», «Όνειρο δεμένο» και «Χάθηκε το φεγγάρι». Επιτυχίες της ίδιας δεκαετίας είναι τα τραγούδια «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή»,«Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι» (μουσική για την σπονδυλωτή ταινία «Τετράγωνο», βασισμένη σε διηγήματα του Αντώνη Σαμαράκη), «Τα τρένα που φύγαν», «Τι έχει και κλαίει το παιδί», «Υπομονή», «Μάτια βουρκωμένα», «Άσπρη μέρα», «Στου Όθωνα τα χρόνια», πολλά από τα οποία ξεκίνησαν από το θέατρο και τον κινηματογράφο. Την περίοδο αυτή συνεργάστηκε στενά με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, που έκανε τα πρώτα του βήματα στην στιχουργική,ενώ τραγούδια του ερμήνευσαν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Βίκυ Μοσχολιού.
Συνέχισε να γράφει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, παραμένοντας ιδιαίτερα ενεργός στην δισκογραφία έως τα τέλη της δεκαετίας του ’ 70. Εξαιρετικά γόνιμη συνεργασία με τον μεγάλο στιχουργό και ποιητή Νίκο Γκάτσο από την οποία προκύπτουν σπουδαία τραγούδια. Η συνεργασία συνεχίστηκε και τη δεκαετία του ’70 με τη μεταπολίτευση, με επίσης μεγάλα τραγούδια που ερμήνευσε μεταξύ άλλων και ο Νίκος Ξυλούρης.
Χαρακτηριστικές δουλειές του αυτών των χρόνων οι δίσκοι: «Χρώματα», «6+6», «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας» σε στίχους Λόρκα, «Διόνυσε καλοκαίρι μας», «Νυν και αεί», και «Συμφωνία της Γιάλτας». Την ίδια περίοδο συνέθεσε την μουσική της θρυλικής παράστασης των Καζάκου/Καρέζη «Το μεγάλο μας τσίρκο» (1973) μουσική για τα θεατρικά έργα «Πειρασμός», «Κόκκκινα τριαντάφυλλα για μένα» και «Κομέντια», καθώς και για τις ταινίες «Κορίτσια στον ήλιο» (1968) του Βασίλη Γεωργιάδη και «Γυμνοί στο δρόμο» (1969) του Γιάννη Δαλιανίδη. Από την δεκαετία του ‘80 και εντεύθεν η παρουσία του στην δισκογραφία είναι αραιή, αλλά περιλαμβάνει μια κορυφαία στιγμή: την μουσική και τα τραγούδια που έγραψε για την ταινία του Κώστα Φέρρη «Ρεμπέτικο» (1983).
Κατά κοινή ομολογία ο εκλεκτός αυτός δημιουργός υπήρξε και παραμένει εσωστρεφής με ελάχιστες συνεντεύξεις. Προφανώς θεωρεί πως, οτιδήποτε έχει να πει, εκφράζεται μέσω της μουσικής του και νιώθει την ανάγκη να επικοινωνήσει με το κοινό μόνο μέσω των δίσκων του και των συναυλιών του.Ο χαρισματικός συνθέτης παραμένει αυστηρά προσηλωμένος στο έργο του καταφέρνοντας να μεγαλουργεί για περισσότερο από πενήντα χρόνια. Δεν είναι καθόλου εσφαλμένο να ισχυριστούμε ότι η ισχνή παρουσία του στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι αντιστρόφως ανάλογη με το πλουσιότατο και πολυσχιδές έργο του. Ίσως τελικά ο άνθρωπος Σταύρος Ξαρχάκος να παραμένει ένα μυστήριο για το ευρύ κοινό. Εντούτοις το έργο του έχει τρομερό εύρος και απαράμιλλη ποιότητα, ασκώντας ισχυρότατη επίδραση σε όσους αγαπούν την καλή μουσική.

свернуть