شەوڕەوى و بەرز بوونەوەى پێغەمبەری خواﷺ
لە (مسجد الحرام) لە كەعبەی پیرۆزەوە بۆ (مسجد الاقصی) لە (بیت المقدس)
م غازی برادۆستی
سورة الإسراء - اية 1
سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِيٓ أَسۡرَىٰ بِعَبۡدِهِۦ لَيۡلٗا مِّنَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ إِلَى ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡأَقۡصَا ٱلَّذِي بَٰرَكۡنَا حَوۡلَهُۥ لِنُرِيَهُۥ مِنۡ ءَايَٰتِنَآۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ
تەفسیری ڕێبەر
سوورەتی (ئيسراء) (واتە: شەوڕەوى كردن)
پێناسەیەكى ئەم سورەتە:
١- سورەتێكى مەككى یە تەنها ئایەتەكانى (26و 32و 57 و لە ئایەتى 73-80) نەبێت كە مەدەنی یە
٢- ژمارەى ئایەتەكانى سورەتى (ئيسراء) (111) ئایەتە
٣- سورەتى (ئيسراء) زنجیرەى حەڤدەیە لە ریزبەندى لەناو سورەتەكانى قورئانى پیرۆزدا.
٤- سورەتى (ئيسراء) لەدواى سورەتى (قەسەس) دابەزیوە.
٥- لە سورەتى (ئيسراء) دا سوجدەیەكى تیلاوە هەیە كە كەوتۆتە ئایەتى ژمارە ١٠٩.
6- پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم هەموو شەوێك سورەتى (ئيسراء و زومەر) ى دەخوێند .
تەوەرەكانى ئەم سورەتە:
سورەتى (ئيسراء) لە سورەتە مەككیەكانە، بۆیە وەك هەموو سورەتە مەككیەكانى تر بایەخ دەدات بە چەسپاندن و جێگیركردنى بابەتە بنچینەییەكانى عەقیدەو بیروباوەڕو تاك و تەنهایی خواى گەورەو ناردنى پەیامەكەى و زیندوبوونەوە.
بەڵام بنەماى سەرەكى لە باسەكانى ئەم سورەتەدا، بریتییە لە باسكردنى كەسایەتى پێغەمبەرى خوا صلى الله عليه وسلم، وە هەروەها ئەو پشتگیری و سەرخستنەى كەوا خواى گەورە پێی داوە لە موعجیزە گەورەو دیارەكان و ئەو بەڵگە روون و ئاشكرایانەى كەوا سەلمێنەرى راستێتى پێغەمبەرن صلى الله عليه وسلم .
وە لەلایەكى ترەوە؛ بەشێكى ئەم سورەتە بایەخى داوە بە باسكردنى ئاكارو خوڕەوشتە بەرزەكانى وەك چاكەكردن لەگەڵ دایك و باوك و گەیاندنى پەیوەندى خزمایەتى و یارمەتى دان و هاوكارى كردنى كەسانى هەژارو دەست كورت، وە لەبەرامبەریشدا نەهى كردوە لە ماڵ بەفیرۆدان و كوشتن و زیناو داوێن پیسی و فێڵ كردن لە تەرازوو پێوانەو خواردنى ماڵی مناڵانى بێ باوك بە ناحەق.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
شەوڕەوى و بەرز بوونەوەى پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم
[سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى] پاك و مونەززەهی بۆ ئەو خوایەی كە شەوڕەوی كرد بە بەندەكەی خۆی كە محمدە صلى الله عليه وسلم لە (مسجد الحرام) لە كەعبەی پیرۆزەوە بۆ (مسجد الاقصی) لە (بیت المقدس)، بۆیە پێی ئەووترێ: (الْأَقْصَى) مزگەوتی ئەوپەڕ لەبەر ئەوەی لەو كاتەدا لەولایەوە هیچ مزگەوتێكی تر نەبووە، وە كە ئەفەرمووێ: بە بەندەكەی، ڕێزە بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم لەبەر ئەوەی بەندایەتی بەرزترین پلەیە (وە بەڵگەیە لەسەر ئەوەى كە شەوڕەوى بە لاشەو روح بووە، چونكە عەبد بریتییە لە لاشەو روح، وە بەخەبەر بووە نەك خەوتوو، چونكە خەو بوایە كەس لە كافران نكوڵیان لێ ناكردو لە خەودا ئاساییە مرۆڤ هەر شتێك ببینێت كەس پێى ناڵێت درۆت كرد) [الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ] كە دەوروبەری (بیت المقدس)مان پڕ خێرو بەرەكەت كردووە بە بەرووبووم و ئاو و دابەزینی وەحى و ناردنى پێغەمبەران و شوێنی پیاوچاكان [لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا] بۆیە شەوڕەویمان بەو بەندەیەی خۆمان كرد تا هەندێك لە موعجیزەو ئایەتە سەرسوڕهێنەرەكانی خۆمانی نیشان بدەین [إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (1)] بەدڵنیایى هەر خوای گەورەیە كە زۆر بیسەرو بینەرە، (شەوڕەوی بە پێغەمبەری خوا كرا صلى الله عليه وسلم لە ساڵی دەی پێغەمبەرایەتی سێ ساڵ پێش ئەوەی كە كۆچ بكات بۆ مەدینە لەو ساڵەی كە (ئەبو تاڵیب)ی مامی و (خەدیجە)ی خێزانی وەفاتیان كرد) .
تەفسیری Sahih Int. [English]
Exalted is He who took His Servant [i.e., Prophet Muhammad] by night from al-Masjid al-Haram to al-Masjid al-Aqsa, whose surroundings We have blessed, to show him of Our signs. Indeed, He is the Hearing, the Seeing.
تەفسیری ئاسان
پاکی و بێگه‌ردی و ستایش بۆ ئه‌و زاته‌ی که شه‌وڕه‌وی کرد له به‌شێکی که‌می شه‌ودا به‌به‌نده‌ی خۆی (محمد صلی الله علیه وسلم) له مزگه‌وتی (حرام، که‌عبه‌ی پیرۆزه‌وه) بۆ مزگه‌وتی (الاقصی) له (بیت المقدس) که ده‌وروبه‌ریمان پیرۆزو پڕ به‌ره‌که‌ت کردووه، تا هه‌ندێك نیشانه‌و به‌ڵگه‌و ده‌سه‌ڵاتداری و توانایی خۆمانی نیشان بده‌ین، به‌ڕاستی ئه‌و زاته بیسه‌رو بینایه.
پوختەی تەفسیر
پاك و بێگه‌ردی بۆ ئه‌و زاته‌ی که شه‌و ڕه‌وی کرد به به‌نده‌ی خۆی له شه‌وێکدا له مزگه‌وتی به‌ڕێز و پیرۆزه‌وه (مه‌ککه) بۆ مزگه‌وتی (الاقصی) له (بیت المقدس) که ده‌ورو به‌ریمان پیرۆز و فه‌ڕدار کردووه بۆ ئه‌وه‌ی هێندێ له به‌ڵگه‌و نیشانه ڕوونه‌کانی خۆمانی نیشان بده‌ین به‌ڕاستی هه‌ر ئه‌و بیسه‌ری بینایه.
