Ayrıcalıklardan yararlanmak için bu kanala katılın:
[ Ссылка ]
Cumhuriyet edebiyatının en önemli isimlerinden biri olan reşat nuri güntekin ynı zamanda oyun yazarı olarak da tanınan bir edebiyat dehasıydı. Pek çok eseri bulunan güntekin, toplumsal sorunları ele alıyor bu konuları eserlerine yansıtıyordu. "çalıkuşu" ve "yaprak dökümü" gibi unutulmaz eserleriyle türk edebiyatına önemli katkılarda bulunmuş, eserleri televizyona da uyarlanarak geniş kitlelere ulaşmış bir usta yazar. Yazdığı unutulmaz eserlerle adını tüm ülkeye duyuran güntekin'i gelin daha yakından tanıyalım.
Güntekin 27 kasım 1889da askeri doktor olan nuri bey ile erzurum valisi yaver paşanın kızı lütfiye hanımın oğlu olarak istanbul üsküdarda doğdu. Reşide adlı kız kardeşi çok genç yaşta öldü, tek çocuk olarak büyüdü.[ babasının görevi sebebiyle çocukluk yılları farklı şehirlerde geçti. İkokula çanakkale de mektebi iptidai de başladı. Daha sonra mektebi sultani de ve izmide frerler okulunda okudu ğrendiği fransızca’sı ile batı klasiklerini tanıdı.
Babasının çanakkale’deki evlerinde zengin bir kütüphanesinin olması onu kitaplara iten ve yazı yazma kültürünün gelişmesini sağlayan bir araç olduizmir’de frerler mektebi’ni bitirmeden tasdikname alıp o sırada açılan bir müsabaka imtihanını kazanarak istanbul dârülfünunu edebiyat şubesi’ne girdi. 1912’de buradan mezun oldu. Bursa idâdîsi’nde fransızca öğretmenliğiyle ilk resmî görevine başladı 1927'ye kadar bursa ve istanbul’da çeşitli okullarda fransızca ve türkçe öğretmeni ve müdür olarak görev yaptı. Beşiktaş ittihat ve terakkî (1915-1917), fatih vakfıkebir (1917-1919), feneryolu murâd-ı hâmis (1919), osman gazi paşa mekteplerinde, vefa sultânîsi (1919-1924), istanbul erkek, çamlıca kız, kabataş, galatasaray, erenköy kız liselerinde fransızca, türkçe, felsefe, pedagoji öğretmenliği ve idarecilik yaptı.
Erenköy kız lisesi'ndeyken öğrencisi olan ve “bitanem” diye hitap ettiği karısı hadiye hanım'la 1927'de evlenir reşat nuri. Hadiye hanım, sıtma hastalığına karşı verdiği mücadeleyle tanınan izmitli doktor feyzullah izmidi'nin torunudur. Hadiye hanım ve reşat nuri bey'in 1927'de başlayan yaşam ortaklığı tanrıya yakarılarak gelen bir evlatla şenlenir. Bu evladın adı ela'dır, evlilikten tam 14 yıl sonra doğmuştur. Öğretmenlik mesleğinin yanı sıra edebiyatla uğraşan reşat nuri, yazmak istiyordu. Yazı hayatına ı. Dünya savaşı sonlarında başladı. Başlangıçta uzun bir öykü olan “eski ahbap” (1917) diken dergisinde yayınlandı. 1918-19 yıllarında zaman gazetesinde 'temaşa haftaları' adı altında tiyatro eleştirileri ve tanıtım yazıları yazdı. 1923-1924 yıllarında mahmud yesari, münif fehim ve ibnürrefik ahmed nuri ile birlikte haftalık mizah dergisi "kelebek"i çıkardı.
Bazı yayınlarında hayreddin rüşdü, cemil nimet, sermed ferid, özellikle mizahî yazılarında yıldız böceği, ağustos böceği, ateş böceği takma adlarını kullanmıştı. Zaman, vakit, kelebek, diken, temaşa, büyük mecmua, inci, aydabir, fikirler, cumhuriyet, resimli şark, tan, yeni mecmua gibi gazete ve dergilerde yazdı.
Reşat nuri güntekin'in şöhreti, "çalıkuşu" adlı eseriyle zirveye ulaştı. 1922 yılında vakit gazetesinde tefrika edilen bu roman, 1923'te kitap olarak yayımlandı. Türk edebiyatının en çok okunan ve en çok basılan romanları arasında yer alan "çalıkuşu", güntekin'in imzasını geniş kitlelere duyurmasını sağladı. Mustafa kemal atatürk'ün kitap okuma sevgisini hepimiz biliriz. Atatürk'ün sevdiği pek çok kitap oldu ama çalıkuşu'nun atatürk için yeri başkaydı. Cumhuriyet dönemi’nin önde gelen reşat nuri güntekin’in “anadolu notları” adlı yapıtı; gezi yazısı, anı ve deneme türünün özelliklerini bünyesinde barındırmakta. Yazdığı, çevirdiği, kitap biçimine girmiş veyadergi, gazete sayfalarında tiyatro repertuvarlarında kalmış, eserlerinin toplamı yüzü bulan reşat nuri güntekin, anadoludaki yaşamı ve toplumal sorunları ele almış, bir yazardı. Romanlarında sayısız insan tipi yaratmış, çoğunlukla erkek olan kahramanlarını, dış görünümlerinden çok psikolojik özellikleriyle yansıtabilmişti. Çalıkuşu’nda feride’nin şahsî macerası etrafında xx. Yüzyılın başlarında osmanlı bürokrasisinin, eğitim sisteminin, kadının toplumdaki yerinin, bâtıl inançların tenkidi vardır. Gizli el ve değirmen’de bozulan devlet mekanizması, bürokrasi, rüşvet ele alınır. Damga’da toplum içinde haksız yere suçlanmış, harabelerin çiçeği’nde sakat kalmış insanlar adına merhamet ve hoşgörü istenir. Yaprak dökümü ve gökyüzü cumhuriyet döneminde yanlış batılılaşma’nın getirdiği zihnî ve ailevî krizlerin romanıdır.Daha lise yıllarında babasız kalan kızı ela güntekinden de bahsetmezsek olmaz.
#reşatnurigüntekin #yaprakdökümü #çalıkuşu
