شاشورشناسی* و فرآیند گذار
در گفت‌وگو با رامین پرهام نویسنده و سیاست‌مدار مشروطه‌خواه پرسیده‌ام: شاشورها از کجا آمده‌اند؟ سر چه دارند؟ و شاه شاشورها کیست؟ شاشورها چه‌گونه می‌توانند فرآیند گذار را ناکارآمد و پرهزینه کنند؟ چرا جریان‌ها ی سلطنت‌طلب و چهره‌ها ی برجسته ی آن‌ها یک‌بار برای همیشه آشکار شفاف و پرزور در برابر این جریان‌ها نمی‌ایستند و از آن‌ها فاصله نمی‌گیرند؟ چه نسبتی میان شاشورها و اراده‌گرایی هست؟
مشروطه‌خواهی خواست حکومت قانون و ریختی از لیبرال‌دمکراسی است که در سنت سیاسی ی غرب از سو ی لایه‌ها ی زبرین اجتماعی به رژیم‌ها ی یکه‌سالار چپانده شده است؛ لیبرال‌دمکرات‌ها ی غربی در بستری از حکومت قانون و احترام به مالکیت و داشتار در روندی از جنگ‌وستیز و فرآیندها ی اصلاحی گام‌به‌گام ارزش‌ها ی جدیدی همانند لیبرالیسم را در آستین رژیم‌ها ی سلطنتی گذاشته و با سلطنت هم‌سازی کردند. لیبرال‌دمکراسی فرآیند هم‌زیستی مسالمت‌آمیز پوسته‌ای از رژیم‌ها ی یکه‌سالار و درون‌مایه‌ای از آزادی و برابری شهروندی است. برآمد کار آن‌که در روندی آرام فربود رژیم یکه‌سالاری از درون خالی و پوچ شد؛ یکه‌سالاری شیخ یا شاه نماد شد؛ قدرت توزیع و پخش شد؛ و سامانش سیاسی (حکومت) اما به مردم و نماینده‌گان آن‌ها واگذار گردید. به زبان دیگر مشروطه‌خواهان در فرنگ، شاهی را که نمی‌توانستند بردارند، مشروط، محاط و تخته‌بند به قانونی کردند که برآمد و نماد خواست ملت بود؛ شوربختانه اما مشروطه‌خواهان ما در نبود و کم‌بود دریافتی درخور از سنت لیبرال‌دمکراسی و بنیادها ی فلسفی و فرهنگی ی آن، می‌خواهند شاهی را که نیست، بیاورند و امیدوار هستند که اگر بتوانند و شاه بخواهد او را مشروطه به قانون کنند! انگار ما ایرانی‌ها قرار نیست به بنیاد دش‌واری‌ها ی خود و برون‌شدها ی بنیادی ره‌بریم و یک‌بار برای همیشه سامانش قدرت و گردانش سیاست را در دستور کار خود قرار دهیم.
مشروطه‌خواهی در ریخت قدیم یا جدید، در پیوند با خوانش‌هایی از اراده‌گرایی، اقتدارگرایی، و افلاطون‌گرایی دیر یا زود به یک‌پارچه‌گی سنت و عمود چادر آن یعنی شاه و شیخ خواهد رسید. مشروطه‌گرایی حتا در ریخت و خوانش نوین اگر بخواهد خود را و رویاها و آماج خود را بیرون از دمکراسی و حقوق‌بشر بگذارد و بجوید دیریازود به نفی خودبنیادی شهروندان خواهد رسید و دور دیگری از چرخه ی تسلیم و خشم را دوباره خواهد کرد.
در این برنامه به برخی از سویه‌ها ی پیدا و پنهان شاشورها در فرهنگ ایرانی پرداخته‌ایم و در پی آن بوده‌ایم که نسبت شاشورها و پلشتی رفتار آن‌ها را تا بنیان‌ها ی ذهنی و زبانی این آسیب بررسیم. این پرسش ساده که شاشورها چه می‌خواهند؟ و چرا به این‌جا رسیده‌اند ممکن است، چندان جدی به نظر نرسد! اما چنین گفت وگوهایی پیش از مردم‌سالاری است که مردمان یک سرزمین را برای پرداخت هزینه‌ها ی آزادی و دمکراسی آماده می‌کند. مردمانی که برای این دست پرسش‌ها ی سخت در خودآگاه خود هنوز پاسخی کارآمد نیافته‌اند؛ متن‌ها ی حقوقی درخور ن‌آفریده‌اند! و نهادها ی قانونی ی استواری بالا ن‌آورده‌اند. نمی‌توانند پیش‌نیارها ی آزادی و دمکراسی را نمی‌شناسند. برای ر سیدن به دمکراسی هیچ راه کوتاهی یافت نشده است.
با هم‌رسانی و بازخوردها ی خود به این گفت‌وگو ادامه دهید و بخشی از جریانی باشید که راه می‌برد و نه راه برده می‌شود. از پسند (ساب‌سکرایب) این کانال که کانالی برای شنیدن صداها ی تازه است هم کوتاهی نکنید؛ همه ی را‌ه‌ها ی بزرگ با همین گام‌ها ی کوچک آغاز می‌شود.
*شاشور به زبان گیلکی شاشو می‌شود.
[ Ссылка ]
