هنر برای شادی
در محله‌ی سوم پاریس، در نزدیکی موزه«پیکاسو»، گالری Angalia از سال ۲۰۱۱، به عرضه‌ی هنرهای تجسمی افریقایی و به ویژه کنگو، اختصاص یافته است. کلمه‌ی Angalia (آنگالیا) نیز به زبان «سواحیلی»، معنی «مشاهده» و «تماشا» می‌دهد.
ماه پیش به این نمایشگاه رفتم که مجموعه‌ای از تابلوهای نقاشی پنج نقاش از «کینشاسا» در کنگو را در فراروی تماشا گذاشته بودند. در آن ساعت کسی در نمایشگاه نبود و امکان آن پیش آمد که با مدیر آن‌جا در مورد این سبک از نقاشی، که ارائه می‌دهند، گفت و گو کنم.
عنوان منتخب این نمایشگاه، !Art Joyeux: Toseka است؛ که ترجمه‌ی آن می‌شود: «هنر شادمانی، سلام!»
«توسکا»، در زبان «لینگالا» که در کنگو و جمهوری دومنیکن رایج است، «سلام» معنی می‌دهد.
این نقاشی‌ها، آن‌هم در وسط محله‌ی «مقه»، که در تصرف انواع کارهای مدرن یا پست مدرن است، کمی عجیب به نظر می‌رسد. ترکیب‌های رنگی در این نقاشی‌ها با استفاده از رنگ‌های اصلی و گرم و استفاده از رنگ‌های مکمل پایه کار شده و کادربندی‌ها معطوف به سوژه‌ی انسانی یا بدن زنان است. سوژه‌ها متنوع‌اند؛ از زندگی روزمره گرفته تا فانتزی و رقص، و حتی در یک تابلو از آیکون‌های تصویری آدمک‌های رقصان(شبیه به غارکشیده‌های اولیه) استفاده شده و در مجموع، حال و هوای تابلوها کمی ابتدایی یا سرخوشانه به نظر می‌رسند. با مشاهده‌ی نقاشی‌ها، در ادامه، می‌توانیم دریابیم که این مختصات، ویژگی سبکی است که به «هنر شادمانی» شهرت دارد.
گویا در آفریقای مرکزی که به دلایل متعدد ژئوپلتیک و نیز جنگ‌ها و درگیری‌ها، زیستن عادی کار دشواری است، هنر، کارکردی برای تداعی خوشی‌های روزمره و فراموشی و لاجرم تسکین آلام است. در اغلب تابلوها، زنان و مردان افریقایی به رقص و باده‌گساری و شادی جمعی مشغول‌اند و این دست‌افشانی و کارهای طرب‌انگیز- که به هیچ وجه شبیه غربی‌ها نیست-، افراد مسن را هم شامل می‌شود. در یکی از آثار، نقاش، شبیه به کمیک استریپ، عبارات زیادی را مانند یک متن به نقاشی افزوده بود که ابتکار عجیبی است.
این سبک کارها در افریقا، تاریخ طولانی ندارند. تاریخ هنرهای تجسمی افریقایی دو خاستگاه اصلی طبیعت‌گرایانه و گرایش‌های دینی-آئینی و جادُوی دارد که در انواع نگارگری و ماسک‌سازی و کارهای دستی تجلی یافته است.
هنر مدرن آفریقای مرکزی یک جریان هنری است که در قرن بیستم شکل گرفت و توجهات زیادی را به خود جلب کرد. این جریان هنری توسط هنرمندان و هنرپیشگان از کشورهای مختلف آفریقای مرکزی مانند کنگو، کامرون، آنگولا، گابن و گینه‌ی استوایی راه‌اندازی شد.
هنر مدرن آفریقای مرکزی بر خلاف سبک هنری سنتی افریقا، از تکنیک‌ها، موضوعات و ایده‌های غربی الهام می‌گیرد. این جریان هنری در تلاش است تا به عنوان یک ابزار برای بیان مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در منطقه‌ی خود عمل کند. هنرمندان از این جریان، از طریق انتقادات و نمایش های هنری، مسائلی مانند هویت، تاریخ، فرهنگ، سیاست و تغییرات اجتماعی را بررسی می‌کنند.
استفاده از مواد مختلف و تنوع در تکنیک‌ها از ویژگی‌های مهم هنر مدرن افریقای مرکزی است. از جمله مواد مورد استفاده در این هنر، می‌توان به چوب، فلز، پارچه، رنگ‌های روغنی، آکریلیک و مواد بازیافتی اشاره کرد. هنرمندان از این تنوع مواد بهره می‌برند تا آثاری بی‌نظیر با جزئیات زیاد ایجاد کنند.
هنر شادمانی[Art Joyeux]- عنوان نمایشگاه حاضر-، اطلاقی است که برای نحله‌ای از هنرهای مدرن افریقایی، مخصوصاً در نقاشی استفاده می‌شود. این مفهوم به نمایشگاه‌های هنری و آثار هنری اشاره دارد که به صورت پرشور، زنده و پراز انرژی و شادی خلق می‌شوند. «هنر شادمانی» در نقاشی‌های افریقایی، چنان که گفته شد، اغلب با استفاده از رنگ‌های زنده و غنی، تصاویر خنده و شادمانی، موزیک و رقص، تصاویر طبیعت و حیوانات و عناصر فولکلوریک و قومی را به تصویر می‌کشد.
این نوع هنر از منابع مختلفی در ارتباط با جوامع و فرهنگ افریقایی الهام می‌گیرد. آثار هنری شادمانی به عنوان یک شیوه برای بیان شادی، امید و اتحاد در برابر چالش‌ها و مشکلات زندگی استفاده می‌شوند.
از نظر فرهنگی، «هنر شادمانی» در نقاشی‌های افریقایی نشان دهنده تلاش برای حفظ و ارتقای فرهنگ و هویت افریقایی است. این هنر در برخی از مواقع می‌تواند به عنوان یک راه برای مقابله با تبعیض‌ها و محدودیت‌های فرهنگی نیز لحاظ شود.
در کل، «هنر شادمانی» در نقاشی‌های افریقایی با استفاده از رنگارنگی، انرژی و شادی، مفهومی از زندگی پویا و خوشبختی را، شاید رویاگونه، به تصویر می‌کشد و بر آن است تا احساسات پرشور زندگی را به مخاطبان خود منتقل کند.
ویدیوی حلشر را از نمایشگاه مذکور گرفتم که در همین فرسته آمده است.
ف.ک
۲۱ ژوئن ۲۰۲۳
[ Ссылка ]
