Биыл 1 қаңтардан бастап сот жүйесін оңтайландыруға бағытталған заң өз күшіне енді.
Яғни Елбасының сот төрелігін жүзеге асыру процесін жеңілдету және дауларды соттан тыс шешу тетіктерін қарастыру ісі қолға алынды. Жалпы сот жүйесіндегі өзгерістер туралы қарапайым жұрттың естігені бар болса да, көбі түсіне бермейді.
Бүгін біздің арна тілшілеріне елордадағы Алматы аудандық сотының судьясы Жандос Жетібаев өзгерістер туралы қарапайым тілмен түсіндіріп берді. Айтуынша, биылдан бастап еліміз медиациялық сот ісін жүргізу тәсіліне көшті. Батыс еуропалық тәжірибеге сай енді бірінші деңгейдегі соттар жәбірленушілердің талап-арыздарын қарау мерзімін 7 күннен 15 күнге дейін созған. Ал судьялар істі қабылдау, не болмаса қабылдамау туралы шешімін бұрынғыша 5 күнтізбелік күнде емес, 5 жұмыс күні ішінде шығаруы тиіс. «Бұл арызданушы мен жауап беруші тараптың құқықтарын теңестіріп, екі тараптың уағдаластыққа келуіне мүмкіндік туғызады», – дейді судья.
Жандос Жетібаев, Астана қаласы алматы аудандық сотының судьясы
-Мысалы талапкер өзінің жауапкерге талап арызын бере отырып, бергеннен кейін жауапкердің де құқықтары шектелуі мүмкін ғой. Осыған байланысты жеті күн ішінде үлгере алмайтын. Қарсы тарап арыз беру, немесе сараптамаға өткізуге байланысты немесе басқа мамандарды тартуға байланысты. 15 күн жұмыс күн ішінде қарастырып, бір сот отырысынан қарауға бізге мүмкіндік бар. Ал бұрында сот отырысынан сот отырысы кете беретін болған. Үш рет, төрт рет қарауға. Ал оның барлығы шығын мемлекетке.
Сот қызметкерлерінің сөзінше, басты талап сот жүргізу ісін барынша жеңілдету болып табылады. Осы орайда шағымдану инстанцияларының санын азайтып, қағазбастылықтан арылу да халыққа көмегін тигізері анық. Мәселен бұдан бұрын елімізде істі ең алдымен аудандық не қалалық сот қарайтын. Кейін ол апелляциялық органға одан әрі облыстық соттың кассациялық инстанциясына жіберілетін. Бұдан кейін шағымды Жоғарғы сот алқасы қарап, соңғы шешімді Жоғарғы соттың қадағалау алқасының судьялары шығаратын. Енді арыз-шағымдар тек үш сатыда қаралатын болды. Алғашқысында істі әдеттегідей бірінші деңгейлі соттар қарайды. Кейін шағым облыстық сотқа апелляцияға жіберіледі. Ал Жоғарғы соттың екі бірдей алқасы кассациялық инстанция болып өзгертілді.
