تێئۆری قووڵترین شوێنی جیهان
ئەم دونیایە پڕە لە شوێنگەلێک کە ئێمە زۆر کەم لەبارەیانەوە دەزانین. چاڵاوی ماریانا کە لە زەریای هێمن دۆزراوەتەوە، قووڵترین خاڵی جیهانە. ئەگەر بارستەیەکی یەک کیلۆیی ئاسن بخەینە ناو چاڵاوی ماریانا، کاتژمێرێکی دەوێت تا ئەم بارستە ئاسنییە بگاتە بنی زەریاکە. بەڵام ئەو دەنگە نهێنییەی کە لە قووڵایی چاڵاوی ماریانا تۆمار کرابوو، دەنگی چی بوو؟ ئەوڕۆ پێکەوە باس لە چاڵاوی ڕەمزاوی ماریانا دەکەین، تکایە تا کۆتایی ئەم ویدیۆیە بینەر و بیسەرمان بن.
146 ساڵ لەوە پێش، کاتێک کۆمەڵێک لە توێژەران لە زەریای هێمن خەریک توێژینەوەی زانستی بوون، هەندێک دوورگەیان دۆزییەوە و نێویان لێنا ماریانا. ماریانا شاژنی ئۆتریش و هاوسەری پاشای ئیسپانیا، فیلیپی چوارەم بوو. توێژەران لە یەکێک لە کەشتییە توێژینەوەکانەوە کێشانەیێکیان بە پەتێکەوە بەست و فڕێیاندایە ناو زەریا. ئەم قورساییە بەردەوام بەرەو دابەزین دەچوو و نەدەگەیشتە کۆتایی، تا دواجار پەتەکە کۆتایی هات. توێژەران ناچار بوون تا قووڵایی 4475 مەتر چاوەڕێ بن. ئەوان سەریان سوڕ مابوو لە قووڵایی زۆری چاڵەکە. بەڵام لە ڕاستییەک بێئاگا بوون
