شب یلدا ؛ آیین مهرپرستی یا ميترائیسم در ایران باستان ؛ ریشه کریسمس چیست؟ Merry Christmas
شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. این جشن در ۹ آذر ۱۴۰۱ به عنوان زایش مهر (ایزد ایرانی) ثبت میراث جهانی شده‌است. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می‌شود. شب چله به میان غروب آفتاب ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در ۱ دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. خانواده‌های ایرانی معمولاً در این شب، انواع میوه‌ها و رایج‌تر از همه هندوانه و انار و خرمالو را مهیا و دور هم میل می‌کنند. شاهنامه‌خوانی و قصه‌گویی بزرگان خانواده برای دیگر اعضای خانواده و همچنین فال‌گیری با دیوان حافظ نیز رایج است. اما شب چله در کشورهای نیمکره جنوبی برخلاف نیم‌کره شمالی کوتاه‌ترین شب سال است.
مِهرپرستی یا آیین مهر یا میترائیسم یک آیین ایرانی بود که بر پایه پرستش «میترا» (در پارسی میانه «مهر») بنیان نهاده شد. میثرِه یا مهر از ایزدان کهن ایرانی است که در ایران باستان، از دوران پیش از آیین زرتشت تا پایان دوران ساسانی، به عنوان ایزد عهد و پیمان، روشنایی، جنگاوری، پاکی و ناآلودگی مورد پرستش بوده است. میترائیسم برداشت رومیان از مهرپرستی بود که اسرار میترائی نیز نامیده می‌شود. میترائیسم در زمان اوج گستردگی جهانی خود در سده‌های دوم و سوم میلادی از هندوستان تا انگلستان و اسپانیا پیروانی داشت.

پرستندگان میتراس از نظام پیچیده‌ای مبتنی بر هفت درجه از تشرف و ضیافت‌های آیینی همگانی پیروی می‌کردند. تشرف‌یافتگان خود را syndexioi به معنی «کسانی که دست در دست هم متحد شده‌اند»، می‌نامیدند. آنان در نیایشگاه‌های زیرزمینی که اکنون به آن mithraea (مفرد mithraeum) گفته می‌شود و در دین ایرانی مهرابه می‌گفتند، یکدیگر را ملاقات می‌کردند. تعداد زیادی از این پرستشگاه‌ها باقی مانده است. به نظر می‌رسد خاستگاه این دین ایران بوده و مرکز این آیین در روم بوده، و در سراسر امپراتوری روم غربی تا منتهی‌الیه جنوبی آفریقای رومی و نومیدیا، منتهی‌الیه شمالی بریتانیای رومی، و به میزان کمتری در سوریه رومی در شرق، محبوب بوده است.
مسیحیت یک آیین ابراهیمی و یکتاپرستانه و استوار بر آموزه‌های عیسی مسیح است. مسیحیت با حدود ۲/۴ میلیارد نفر پیرو، که حدوداً شامل ۳۱/۲ درصد جمعیت جهان است، بیشترین پیرو را در سرتاسر جهان دارد.
کریسمَس (به انگلیسی: Christmas) یا نوئل (فرانسوی: Noël، میلاد) جشنی است در دین مسیحیت که به منظور گرامیداشت زادروز عیسی مسیح برگزار می‌شود. بسیاری از اعضای کلیسای کاتولیک روم و پیروان آیین پروتستان، کریسمس را در روز ۲۵ دسامبر جشن گرفته و بسیاری آن را در شامگاه ۲۴ دسامبر نیز برگزار می‌کنند. اعضای بیشتر کلیساهای ارتودوکس در سراسر دنیا نیز روز ۲۵ دسامبر را به عنوان میلاد مسیح جشن می‌گیرند. برخی از مسیحیان ارتودوکس در روسیه، اوکراین، سرزمین مقدس و دیگر مکان‌ها، به سبب پیروی از گاهشماری یولیانی، جشن کریسمس را در روز هفت ژانویه برپا می‌کنند. کلیسای حواری ارمنی طبق سنت منحصر به فردی، روز میلاد و همچنین روز غسل تعمید مسیح را هم‌زمان در روز ششم ژانویه جشن می‌گیرند.
در این ویدئو می خواهیم در مورد باستانی ترین شب سال یعنی شب یلدا یا شب چله صحبت کنیم و ببینیم این شب باستانی ، ریشه در چی داره و چرا شب یلدا برای ما ایرانیها و حتی بسیاری از کشورهای دیگه ازجمله افغانستان و تاجیکستان و ترکیه و سایر کشورها اهمیت زیادی داره و بعد ببینیم چه شباهتی بین شب یلدا و جشن کریسمس وجود داره
در روز ۹ آذر ۱۴۰۱ در جریان هفدهمین نشست «کمیتۀ بینالدول یونسکو برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس» در شهر رباط مراکش مراسم شب یلدا یا شب چله به عنوان میراث مشترک دو کشور ایران و افغانستان به ثبت جهانی رسید
برای درک بهتر این موضوع از منابع مختلفی استفاده شده که مهم‌ترینش عبارتند از
کتاب گاهشماری و جشن های ایران باستان
کتاب تذکرۀ دانشمندان آذربایجان
کتاب برهان قاطع
کتاب دین و فرهنگ ایرانی پیش از عصر زرتشت
کتاب مقدس
کتاب اوستا
کتاب انجیل
قابل ذکر اینکه مطالب گفته شده در این ویدئو بدون دخل و تصرف ، بیان شده و همه بر اساس منابع معتبر تاریخی گفته شده
در دوران تاریخ باستان پیروان دین میترا معتقد بودند که تولد میترا ، از فروغ ناشی از برخورد دو سنگ یا ستاره به یکدیگر در آسمان اتفاق می‌افته و میترا به هنگام تولد در یک دست ، کره ای داره و در دست دیگرش دایرهٔ بروج قرار گرفته
بر این اساس مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی، از هند و ایرانی و یا هند و اروپایی، با رصد کردن ستاره ها و ماه در آسمان ، فهمیدن که کوتاهترین روز ، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان طولانی ترین شب سال هست و بعد از اون روزها به تدریج بلندتر و شبها کوتاهتر میشن ، به همین خاطر ، طولانی ترین شب سال را شب زایش خورشید یا زایش مهر گفتن و به همین مناسبت آغاز سال جدید را از اول زمستان جشن می گرفتن و معتقد بودند که میترا یا همان مهر دوباره در طولانی ترین شب سال یعنی شب مهر یا همان شب یلدا به دنیا بر میگرده و ساعات روز را طولانی میکنه و در نتیجه ، برتری خورشید بر تاریکی پدیدار میشه و باعث نجات مردم خواهد شد
در آیین زرتشتی ، واژه دی، به معنی آفریدن و آفریدگار هست و به نخستین روز دی ماه اورمزد گفته میشده و به معنی خداوند است،
به همین خاطر ایرانیان باستان اولین روز زمستان در دی ماه را با نام دی گان جشن می گرفتن.


بررسی شخصیت ها و وقایع تاریخی ایران و جهان
[ Ссылка ]
#شب_یلدا #شب_چله #کریسمس #ایران #تاریخ #مهرپرستی #میترائیسم #زرتشت #Точикистон
#шаб
#christmas

свернуть