The Office of the President of the Republic of Armenia
Արամ Աբրահամյան- Նախ և առաջ, կցանկանայի անդրադառնալ նոյեմբերի 10-ին Հայաստանի վարչապետի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների ստորագրած հայտարարությանը: Ինչպե՞ս եք Դուք այն բնութագրում՝ կապիտուլյացիա, պարտության ընդունում, հրադադար: Արդյո՞ք այդ փաստաթղթում կան կետեր, որոնք դեռևս ճշտման կարիք ունեն:
- Չեմ կարծում՝ կարիք կա, որ ես բնութագրեմ այդ փաստաթուղթը: Չնայած այն կարճ փաստաթուղթ է, բայց՝ բավականին բովանդակալից, և տարբեր ձևերով կարելի է մեկնաբանել: Սակայն ինձ համար այդ փաստաթուղթը նախ և առաջ զինադադար է: Այդ տեսանկյունից ինձ համար փաստաթղթի ամենակարևոր արժեքն է, որովհետև այդ օրվանից սկսած՝ ես արդեն չեմ լսում զոհված մեր տղաների մասին, չեմ ստորագրում հրամանագրեր, որոնցով զոհվածներին շքանշաններ են տրվում: Ուրախ եմ այն ընտանիքների համար, որոնց զավակները վերադարձել են տուն: Այսինքն, որպես պատերազմական գործողությունների դադար, այն հսկայական, մեծ արժեք ունի: Ամեն ինչ պետք է անենք, որ այդ զինադադարը չխախտվի:
Շատ էական է, որ այդ հայտարարությունը ստորագրվել է Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի, Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի և Ադրբեջանի նախագահի կողմից: Իհարկե, Ռուսաստանի Դաշնության նախագահը ոչ միայն ստորագրել է, այլև ինչ-որ իմաստով նաև դրա երաշխավորն է: Վլադիմիր Պուտինը, որպես բարեկամ, եղբայրական պետության նախագահ, պատերազմի առաջին օրվանից ամեն ինչ անում էր, որ կանգնեցներ այն: Եվ մենք բոլորս գիտենք նրա հսկայական ներդրման մասին: Ուզում եմ նաև հիշեցնել, որ չնայած ռազմական գործողություններն ավարտված են, բայց հակառակորդի ցանկությունները, ծրագրերը, կարծում եմ, դեռևս ավարտված չեն:
Կարծում եմ, որ սա շատ դառը դեղահաբ է, բայց պետք է այդ դեղահաբը կուլ տանք և փորձենք այդ վիճակից, ընկած վիճակից ոտքի կանգնել և կառուցել մեր ապագան: Այո, ճակատամարտը պարտվել ենք, բայց ինձ համար անընդունելի է այդ ճակատամարտի պարտությունը մեկնաբանել որպես մեր ազգի, մեր պետության պարտություն: Ո՛չ: Մենք հնարավորություն ունենք և կարող ենք ոտքի կանգնել և առաջ նայել դեպի ապագա, դեպի հաղթանակներ և ցույց տալ աշխարհին, որ մենք հենց այն ժողովուրդն ենք, որ կարող է ոտքի կանգնել ամենամեծ դժբախտությունից հետո, ինչպես դա արել ենք 100 տարի առաջ:
Արամ Աբրահամյան- Պարոն նախագահ, արդյո՞ք պատեհ է հիմա վերլուծել կամ գնահատել այդ պարտության պատճառները, թե՞ հիմա դեռ շուտ է ինչ- որ գնահատականներ տալ և խորքային պատճառների մասին խոսել:
- Գիտեք ինչ, իհարկե, ժամանակը գալու է, որպեսզի մանրակրկիտ և մանրամասն վերլուծության ենթարկենք այս ամենը: Ոչ միայն նրա համար, որ խոսենք՝ ովքեր են մեղավոր, այլև նախ և առաջ նրա համար, որ սրանից հետո այլևս մեր պատմության, մեր ազգի պատմության ընթացքում նմանատիպ սխալներ թույլ չտանք: Ես չեմ կարծում, որ հիմա ճիշտ է այս պահին խոսել պատճառների, մանրամասների մասին, բայց, քանի որ հարցը տվել եք, մի քանի կետերի կփորձեմ պատասխանել, որոնք ցայտուն են այսօր:
Կարծում եմ, որ պարտվել ենք ոչ միայն մեկ պատերազմ, որը ռազմի դաշտում էր: Ցավում եմ, որ մենք տարիների ընթացքում չենք կարողացել ստեղծել այն բանակը, որը կկարողանար դիմակայել Ադրբեջանին կամ դիմադրություն ցույց տալ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիր Թուրքիային, ինչը, սկզբունքորեն, կարծում եմ, հնարավոր էր, որովհետև ռազմական ոգին, ժողովրդի նվիրվածությունը և հույսը, հաղթանակի համար զոհվելու պատրաստակամությունը առկա էին: Ի՞նչ չունեինք:
Տեխնոլոգիաներ, ճիշտ ռազմական տեխնիկա, չունեինք նաև համապատասխան մարզվածություն, կազմակերպվածություն, բայց սա ռազմի դաշտում էր:
Սակայն, կարծում եմ, մինչև ռազմի դաշտը մենք պարտվել էինք նաև ժողովրդագրական պատերազմում: 1994 թվականին, երբ մենք հաղթել էինք, հաղթական պետություն էինք, երբ ամբողջ աշխարհը, նույն եվրոպացիները, նույն ՆԱՏՕ-ն կարծում էին, որ մենք ունեինք տարածաշրջանի ամենահզոր բանակը, այդ ժամանակվանից սկսած՝ Արցախի բնակչությունն ինչպես եղել էր 100 հազարից մի քիչ ավել, 26 տարի հետո մնացել էր նույն 100 հազարը կամ 130-150 հազար: Այդ ժողովրդագրական պատերազմում մենք պարտվել էինք: Կարծում եմ՝ 26 տարվա ընթացքում հնարավոր էր, որ Արցախի բնակչությունը լիներ ասենք 500 կամ 600 հազար: Չեմ ուզում քննարկել, թե ինչպիսի ճանապարհով, բայց վստահ եմ, որ հնարավոր էր: Սակայն դա տեղի չունեցավ: Երբ դու զինվոր ես, մի բան է, երբ քո հետևում մեկ միլիոն բնակչություն կա, և մեկ ուրիշ բան, երբ այդ բնակչությունը 100 հազար է:
Կարծում եմ՝ պարտվել էինք նաև տեղեկատվական պատերազմում: Խոսքս Հայաստանի մասին չէ, այլ՝ միջազգային տեղեկատվական ոլորտի: Շատ եմ ցավում դրա համար: Հաճախ խոսում ենք, որ մենք ունենք ազատ մամուլ, բարձր ու ժամանակակից: Ցավով պետք է ասեմ՝ իրականում այսօր մեր լրատվությունը վերածվել է ֆեյսբուքից «քոփի փեյստ» ինֆորմացիաների, որոնք հաճախ հիմք չունեն, շատ հաճախ ուղղակի էմոցիոնալ, անտրամաբանված, կոնսպիրացիայի ամենաֆենոմենալ սահմաններին հասած, չարացած և անազնիվ տեղեկություններ են: Վերջին տարիներին, նկատի չունեմ վերջին երկու տարիները, փոխանակ զբաղվեինք, ստեղծեինք այսպես կոչված ազգային տեղեկատվություն, որը դիմակայեր թուրքական կամ ադրբեջանական պրոպագանդային արտասահմանում, մենք զբաղված էինք իրար հայհոյելով և շարունակում ենք մինչև այսօր, և սա պարտություն է, տեղեկատվական պարտություն:
[ Ссылка ]
