Rynek
Ratusz w Chełmnie wzniesiony w końcu XIII w., został rozbudowany w latach 1567-1572 i ponownie w okresie 1884-1887. Będący jednym z najcenniejszych zabytków polskiego renesansu budynek jest obecnie siedzibą Muzeum Ziemi Chełmińskiej.
Pomnik Ułana - upamiętnienia kawalerzystów Pułku Strzelców Konnych, którzy stacjonowali w tym mieście przed II wojną światową i byli uczestnikami kampanii wrześniowej 1939r. Ufundowano ją na 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości.

Kościół farny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Zbudowany w latach 1280-1320, w 1519 r. podniesiony do rangi kolegiaty. Od 1649r. Sanktuarium Maryjne. Gotycki, trójnawowy, halowy, orientowany. Wyposażenie wnętrz: gotyckie polichromie, rzeźby apostołów, płyta nagrobna Lamberta Longusa; barokowe i rokokowe ołtarze; prospekt organowy, rzeźbiona głowa jelenia z XVII w.; dwie kaplice: Matki Bożej Bolesnej Chełmińskiej i Bożego Ciała ; oraz relikwie św. Walentego.

Kościół św. Piotra i św. Pawła
Dawny kościół dominikański, od 1829 do 1945 ewangelicki.
Dominikanie przybyli do Chełmna prawdopodobnie już w 1233r. Istniejący dzisiaj kościół zaczęto wznosić od prezbiterium w XIII w. Kościół z zewnątrz zachował cechy gotyckie, wnętrze korpusu jest zbarokizowane.
Dawne bogate, późnobarokowe i rokokowe wyposażenie wnętrza zostało w większości usunięte po przejęciu kościoła przez ewangelików. Na miejscu zachowała się tylko kilka elementów: późnobarokowy ołtarz główny, wzorowany na ołtarzu kościoła NMP w Toruniu, drewniane rokokowe stalle w prezbiterium, dekorowane ornamentem rocaille i wolutami, przy filarze w nawie głównej rokokowa ambona, na której baldachimie cztery putta przedstawiające personifikacje kontynentów.
Obecnie odprawiane są w nim dwie msze św. w ciągu roku: w Dni Krzyżowe oraz w uroczystość Św. Piotra i Pawła. Kościół służy także celom kulturalnym: odbywają się tu koncerty i są organizowane wystawy.

Brama Grudziądzka (zwana dawniej Grubińską)
To jedna z siedmiu bram w murach miejskich, której nie rozebrano w XIXw. Zbudowana pod koniec XIIIw., powiększona o przedbramie w XIVw. Około 1620r. nadbudowano nad nią kaplicę zwaną "Na Bramce". W niszy muszlowej od strony wschodniej umieszczono rzeźbę Matki Bożej Bolesnej Chełmińskiej. Kaplicę wieńczy szczyt manierystyczny warsztatu niderlandzko - gdańskiego.

Park Pamięci i Tolerancji im. dr Rydygiera
Teren za murami miasta, obok Bramy Grudziądzkiej od 1785r. był miejscem pochówków dla zmarłych mieszkańców miejscowej gminy ewangelickiej. Chowano tam zmarłych do 1945r. Po wojnie cmentarz był zamknięty i porastał dzika roślinnością. W XIXw. nastąpił wzmożony napływ ludności wyznania mojżeszowego. Powiększająca się gmina żydowska doprowadziła do wzniesienia w 1842r. synagogi, a miejscem pochówku stał się kirkut , który graniczył z cmentarzem ewangelickim. Wybuch II wojny św. definitywnie zmienił los członków społeczności żydowskiej. Większość zginęła w masowych egzekucjach w Klamrach. Z powierzchni ziemi zniknęła też Synagoga wysadzona w powietrze przez Niemców w 1939r. i cmentarz. W miejscu dwóch różnowyznaniowych cmentarzy w 1951r. powstał park. W parku znajduje się pomnik Ludwika Rydygiera - ur. 1850 w Dusocinie, zm. 1920 we Lwowie – polski lekarz, chirurg, profesor dr medycyny, generał brygady Wojska Polskiego.

Baszta Panieńska została wzniesiona w XIVw. Obiekt służył celom militarnym. Baszta obecnie jest siedzibą bractwa rycerskiego. W jej wnętrzu prezentowane są m.in. kopie broni średniowiecznej, chorągwie i proporce.

Kościół pw. Św. Ducha
Zbudowany w latach 1280-1290, ceglany, salowy o drewnianym sklepieniu kolebkowym. Pierwotnie kościół szpitalny. Od 1694 należał do Zgromadzenia Sióstr św. Wincentego à Paulo, a w XIX w. zamieniony na magazyn wojskowy. W 1995 r.- ostatnia renowacja kościoła.

Baszta Prochowa
Zbudowana na przełomie XIII i XIV w., w XV w. zamurowana, podwyższona i przeznaczona na arsenał. Obecnie mieści się tu dział archeologiczny i etnograficzny Muzeum Ziemi Chełmińskiej. Z basztą związana jest legenda o duchu Bernarda Szumborskiego - zaciężnika krzyżackiego, skazanego na wieczne potępienie za swe czyny dokonane podczas okupacji miasta, które zajął w 1457r.

Dawny cystersko-benedyktyński zespół klasztorny
Powstał XIII/XIV w., rozbudowany XIX/XX w. Ok. 1266r. zamieszkany przez Cysterki, ok. 1429-1438 - przejęty przez Benedyktynki, a w 1822 r. - Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo. Dziś prowadzony jest tam Dom Pomocy Społecznej.

Kościół pofranciszkański pw. św. Jakuba Starszego i św. Mikołaja
Zbudowany na przełomie XIII/XIV w. dla sprowadzonych do Chełmna ok. 1255 r. Franciszkanów. W 1806 r. kasata zakonu. Od 1859 - kościół gimnazjalny. Gotycki, trójnawowy, pseudobazylikowy o dł. 52m. Neogotyckie wyposażenie wnętrz: ołtarz, chór, ambona oraz witraż ze sceną Zwiastowania NMP.
Informacje zebrane z tablic w mieście i witryny Wikipedii.

#Chełmno
#Rynek
#MiastoZakochanych

Chełmno “Kraków Północy”, spacer po Mieście Zakochanych
sierpień 2021

свернуть