‘Ik heb in Auschwitz gezeten. Ik ben nergens meer bang voor.’ Dat zegt Bloeme Evers (88), Joodse psychologe en schrijfster. Persoonlijk ondervindt ze weinig last van het toenemend anti-semitisme in Nederland. Maar haar zoon, Rabijn Raf Evers, wordt uitgescholden en bespuugd op straat. ’Ik denk dat hij meer meemaakt dan hij mij vertelt.’ Haar kleinzoon Michiel, net vader geworden, vraagt zich af hoe zijn kind hier zal opgroeien. Moeder, zoon en kleinzoon komen aan het woord in KRO Kruispunt, dat een uitzending wijdt aan het Joodse onbehagen.
Het gevoel van onbehagen in de Joodse gemeenschap in Nederland, is sinds de anti-joodse demonstratie in Den Haag (juli 2014) duidelijk toegenomen. De gijzeling van een Joodse winkel na de aanslag op Charlie Hebdo, de aanslag op de Joodse synagoge in Denemarken vorige maand, hebben dat gevoel alleen maar doen toenemen. De bewaking bij Joodse instellingen is opgeschaald. CIDI- voorzitter Esther Voet: ‘Er is veel onrust in de gemeenschap. We zijn met 50.000 Joden in Nederland. Ik zeg altijd, we vullen nog niet eens de Arena. Daar tegenover staat een steeds groter wordende bevolkingsgroep die met heel andere ideeën over Joden is opgegroeid.’
Toch denken maar weinig Joden in Nederland aan een vertrek naar Israël. Gemiddeld vertrekken er 50 per jaar naar de Joodse Staat en dat aantal het afgelopen jaar ongeveer gelijk gebleven. Wel leven de plannen voor emigratie bij elke aanslag of extreme anti-Joodse uitspraken op. Ondernemer David Beesemer was voor de zomer van 2014 gelukkig in Nederland. Maar na de demonstratie in Den Haag, waar in het Arabisch Joden de dood werd toegewenst, veranderde dat. ‘Ik was constant bezig met de vraag of ik mijn kinderen hier een veilige toekomst kan bieden.’ Inmiddels is zijn gemoed weer bedaard en blijft hij in Amsterdam, waar zijn familie al generaties lang woont. Maar het plan dat afgelopen zomer bij hem en een vriend ontstond gaat hij wel uitvoeren: Moshav Mokum, een Nederlands dorp in Israël. ‘Om het voor Nederlanders makkelijker te maken in Israël te gaan wonen en werken.’
KRO Kruispunt trekt ook op met Sammi Kaspi, een Marokkaanse Jood die zich in Nederland inzet voor verzoening. In Marokko leven Joden en Moslims al eeuwenlang in vrede samen en dat wil hij ook hier stimuleren. Hij wordt regelmatig op scholen uitgenodigd om hierover te vertellen, zoals bij Mustapha Taher, docent bij ROC TOP in Amsterdam.
KRO Kruispunt peilt de meningen over het Joodse onbehagen in de Joodse gemeenschap in Nederland. In de Joodse winkels in het Ametrdamse Buitenveldert, met drie generaties Evers, CIDI-voorzitter Esther Voet, ondernemer David Beesemer en de Marrokaans-Joodse Sami Kaspi.
KRO Kruispunt, zondag 22 maart om 23.05 uur NPO 2.
