آنان که در شناخت نفس و معرفت این گرگ آباد آدمی کم‌تر کار می‌کنند و تنها به کردار به ظاهر خوب و شایسته بسنده می‌کنند بیش‌تر گرفتار حیله‌گری‌های نفس واقع می‌شوند.

باید هر فردی خود را با توجه و کاوش‌های پیوسته مورد شناسایی قرار دهد و بیش‌تر از عمل به ادراک درست نفس بپردازد تا خود را در دام خودخواهی‌های نفسانی گرفتار نسازد. هنگامی که این باور در فردی پدید آید که وارسته و شایسته است بیش‌تر مورد سرقت و شبیخون نفس قرار می‌گیرد؛ ولی تا زمانی که خود را متهم بداند، چندان خود را گرفتار خوش‌باوری‌های نفسانی نمی‌کند و راه احتیاط را پیش می‌گیرد.

رامی نفس و آرامی آن را نباید ملاک وجود سجایا و فضایل قرار داد. توفان را باید در دل دید و نگریست که نفس آدمی چگونه در گیر و دار تهدیدها و مشکلات، از حقایق و راستی‌ها می‌گریزد.


نفس، ممکن است چنان خود را رام نشان دهد که فردی به‌خوبی خود یقین پیدا کند و به‌حق خود را خوب بداند و نفس خود را مهار شده پندارد و با خود بیندیشد که در سلوک نفسانی موفق بوده است؛ ولی غافل است از این‌که گاه نفس خود را مطیع نشان می‌دهد تا فرد را غافل کند و در فرصتی مناسب، او را به گمراهی بزرگ و آلودگی‌های بسیار بکشاند.
کسانی که خود را افراد خوبی می‌پندارند بزرگ‌ترین گناهان را به‌راحتی انجام می‌دهند. باید توجه داشت نفس آدمی چنان پیچیده و مرموز عمل می‌کند که کم‌تر کسی می‌تواند پنهان‌کاری‌ها و حیله‌گری‌های آن را شناسایی نماید. کسانی که آلوده، نادان و سرکش هستند، چگونگی نفس آنان نمایان است اما این افرادی که ظاهری خوب و خوش دارند و به ظاهر در راه درستی و پاکی گام می‌گذارند، چه بسیار می‌شود که مورد فریب و حیله‌گری نفس قرار می‌گیرند و درگیر گرداب‌ها و بلایای نفس می‌گردند.
آیت الله العظمی محمدرضا نکونام

свернуть