1990 cı il 20 Yanvar qurbanları.
Qara Yanvar, bəzən Qanlı Yanvar və ya 20 Yanvar faciəsi — 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə, saat 23:30-da Bakı şəhərinə keçmiş Sovet İttifaqının qoşun hissələri tərəfindən fövqəladə vəziyyət elan edilmədən yeridilmiş və dinc əhaliyə divan tutulmuş, nəticəsində yüzlərlə insan qətlə yetirildiyi, yaralandığı və itkin düşdüyü qırğın. Fövqəladə vəziyyətin tətbiqi əhaliyə elan olunanadək hərbi qulluqçular 82 nəfəri amansızcasına qətlə yetirmiş, 20 nəfəri ölümcül yaralamışlar. Fövqəladə vəziyyət elan edildikdən sonra isə yanvarın 20-də və sonrakı günlərdə Bakı şəhərində 21 nəfər öldürülmüşdür. Fövqəladə vəziyyətin elan olunmadığı rayonlarda yanvarın 25-də Neftçalada və yanvarın 26-da Lənkəranda daha 8 nəfər qətlə yetirilmişdir.
Sovet qoşunların qanunsuz yeridilməsi nəticəsində Bakıda və Azərbaycan rayonlarında 146 nəfər öldürülmüş, 744 nəfər yaralanmış, 841 nəfər qanunsuz həbs olunmuşdur; hərbi qulluqçular tərəfindən 200 ev və mənzil, 80 avtomaşın, o cümlədən təcili yardım maşınları, yandırıcı güllələrin törətdiyi yanğın nəticəsində dövlət əmlakı və şəxsi əmlak məhv edilmişdir. Həlak olanların arasında qadınlar, uşaqlar və qocalar, həmçinin təcili yardım işçiləri və milislər olmuşdur. Qara Yanvar faciəsi nəticəsində SSRİ Konstitusiyası və Azərbaycan SSR Konstitusiyası kobudcasına pozulmuş, Azərbaycan Respublikasının suveren hüquqları tapdalanmışdır. Qabaqcadan hazırlanan bu təcavüzkarlıq aksiyası Azərbaycan xalqının demokratiya və milli azadlıq uğrunda mübarizəsini boğmaq, xalqı təhqir edərək ona mənəvi zərbə vurmaq məqsədi daşımışdır. Eyni zamanda bu gecədə evlərə girib uşaqları girov götürür, bəzilərini isə öldürürdülər.
Yanvarın 20-nə keçən gecə 131 insan öldürülmüş: onlardan 117-si azərbaycanlı, 6-sı rus, 3-ü yəhudi, 3-ü tatar; 744 adam ağır xəsarət almış; 4 şəxs itkin düşmüş; 400 nəfər isə həbs edilmişdir.Fövqəladə vəziyyət elan ediləndən sonra isə 21 nəfər qətlə yetirilmişdir. Fövqəladə vəziyyət elan edilməmiş rayonlarda Neftçala və Lənkəranda 25–26 nəfər öldürülmüşdü. Sonradan araşdırmalar aparan Moskvadakı "Şit" ("Qalxan") adlı müstəqil hərbi qrup belə bir nəticəyə gəldi ki, Sovet ordusu sovet şəhərinin sakinlərinə qarşı əsl müharibə aparıb.
Şit" təşkilatı ekspertlərinin hesabatında qeyd olunur:
Adamların xüsusi qəddarlıqla və yaxın məsafədən güllələnmələri. İçərisində sərnişinlər, o cümlədən uşaqlar olan 39 nömrəli "İkarus" markalı marşrut avtobusu atəşə tutulmuşdur.
Xəstəxanaların, təcili yardım maşınlarının atəşə tutulması. Məsələn: 67–50 АГП, 67–51 АГП, 39–97 АГС dövlət nömrə nişanlı təcili yardım maşınları tanklar ilə atəşə tutulmuşdur. Həkim A.M.Marxevka öldürülmüşdür.
Süngü-bıçaqla qətl hadisələri. Belə qurbanlardan biri kor və milliyyətcə rus B.V.Yefimiçevdir.
"Kalaşnikov" avtomatlarında ağırlıq mərkəzi dəyişən 5,45 mm kalibrli güllələrdən istifadə edilmişdir.
Bu hadisə Azərbaycanda müstəqillik hərəkatını sürətləndirdi və Sovet İttifaqına ciddi zərbə vurdu. Bütün Bakı əhalisi gecə qətlə yetirilənlərin kütləvi dəfn mərasiminə toplaşdı. Onlar şəhərin hündür hissəsində salınmış Şəhidlər Xiyabanında basdırılan ilk şəhidlər oldular. Kommunist partiyasının minlərlə üzvü öz partbiletlərini yandırdı.
Qərənfil simvolizmi
1990-cı ilin yanvarından bəri qərənfil matəm gülü kimi tanınır.Mənbələrə görə, Məmməd Aslanın "Ağla, qərənfil ağla" şeirindən sonra gül Qara Yanvarla əlaqələndirilib. Bəzi mənbələrə görə isə o zamanlar bütün toylara qərənfil gülünü aparıbmışlar amma 20 yanvar faciəsindən sonra şəhidlərin məzarına qoymaq üçün qışda başqa gül yox idi deyə qərənfil qoyublar. Ona görə də o zamandan qərənfil matəm gülüdür.
Qərənfil şəhid qanı!
Qan götürdü dünyanı...
Ağla, inlət meydanı,
Ağla, qərənfil, ağla!
"Ağla, qərənfil ağla", Məmməd Aslan
1998-ci il martın 31-də Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyev 1990-cı ilin yanvarında Azərbaycanın azadlığı uğrunda şəhid olanların xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədi ilə "20 Yanvar Şəhidi" fəxri adının təsis edilməsi haqqında fərman vermişdir.

Janr : Tarix (History)

İdeya və Ssenari
Videonu hazırlayan :
Fərhad Quluzadə.

Köməklik göstərən:
C.Quliyeva.

XAHİŞ OLUNUR Kİ, VİDEOLARI BƏYƏNMƏYİ, ŞƏRH YAZMAĞI, ƏN BAŞLICASI DA KANALMIZA ABUNƏ OLMAĞI UNUTMASANIZ BİZİ ŞAD EDƏRSİNİZ .ƏZİZ İZLƏYİCİLƏRMİZ.

ABUNƏ OLUN :-)
[ Ссылка ]

Əlaqələr:

Facebook: [ Ссылка ]

Instagram: [ Ссылка ]

Gmail:

Mashtagha Universal Studio Plus : [ Ссылка ]

Whatsapp: +994506956798

Telegram : +994506956798

#20yanvarfaciesi #20yanvar1990 #qarayanvar #qanliyanvar #faciye #20yanvarsehidleri #sehidler #QarabagAzerbaycandır! #veten #vetenoglu #vetensagolsun #yasasinAzerbaycan #fqmontaj98 #mashtagha​ #fqmus98 #mashtaghauniversalstudio #universalstudio #universalvideos #mashtagha #baki #azerbaycan #turkiye #farhadquluzade

Hörmətlə:
Mashtagha Universal Studio 2023©

свернуть