İzmir |Yamanlar | Ödemiş | Birgi Örnek Köyü | Gölcük 1944 #Eskiİzmir
II. Dünya Savaşı (1940-1945) yıllarında İzmir 200.000 nüfusuyla Türkiye’nin üç ana kentinden biri sayılmasına karşın, varoşlara yayılmamış bir tenhalık içindeydi.Savaş, Türkiye’de hükümet politikalarının sertleşmesine neden olurken; savaş döneminde çıkarılan kanunlar olağanüstü koşulların etkisiyle iktisadi ve sosyal yaşamı, gündelik hayatı olumsuz etkilemiştir. Savaş yıllarında tüm olumsuzluklara rağmen İzmir, kısmen de olsa bir çekim merkezi olma özelliğini devam ettirdi.Kent nüfusunun kısmi artış göstermesinde etkili olan bir faktör savaş nedeniyle pek çok mültecimin İzmir’e sığınmasıdır.
Savaşın Türkiye’nin etrafını sardığı dönemde çevre adalardan ve Yunanistan’dan kaçarak kafileler halinde, sandallar, motorlar ve teknelerle gelen pek çok mülteci İzmir’e sığınmıştır. Savaş koşullarının etkisiyle değişen yaşam koşulları İzmir’e bağlı kasaba ve köylerden kentlere göçlere neden olurken bir de buna mülteci akını eklenince şehirde yaşam daha da zorlaşmıştır. Savaşın başladığı yıllarda Balkanlar’ın da savaş alanı haline gelmesiyle birlikte yine İzmir’e yoğun bir göçmen akını olmuştur. İzmir Valiliği ve Sağlık İçtimai Muavenet Vekâleti’nin işbirliği ile bu aileler İzmir’in çeşitli köylerine yerleştirilmiştir.
İzmir’e yapılan göçlerin büyük çoğunluğunu da Balkanların savaş alanı haline gelmesinden dolayı Bulgaristan’dan gelenler oluşturmuştur. Bu dönemde temel sorun halkın ve ordunun ihtiyaçlarını karşılamak, karaborsa ortamını ortadan kaldırmak olmuştur. Bu sorunları çözmeye çalışan devletler zorlayıcı, kısıtlayıcı yasalar çıkarmışlar, piyasayı sıkı bir biçimde denetleme yoluna gitmişlerdir. Ekonomik dengelerin bozulması karşısında bu dengeyi yeniden kurmak amacıyla yeni kaynaklar bulma yoluna giden hükümet 19 Şubat 1940 tarihinde Milli Korunma Kanunu’nu çıkarmıştır.
Sanayileşme alanındaki çalışmalar doğal olarak savaşın zorunlu kıldığı alanlara yönelmiştir. Azalan üretimin ve ithalat darlıklarının yarattığı kıtlık ve enflasyonun geniş halk yığınlarını ezmesini önlemek amacıyla Fiyat Murakabe Komisyonları kurulmuştur. Bütün denetimlere rağmen vurgunculuk olayları engellenememiştir. Öyle ki dönemin İzmir basınında, vurgunculuk yapanlar hakkında ölüm cezasının dahi fazla sayılamayacağı, dile getirilmiştir.
İçerik hazırlama, düzenleme: AkifTanrıkulu
