Miniatury filmów zostały wykonane samodzielnie przez autora niniejszego kanału lub pobrane na zasadzie CC0 (Creative Commons Zero) z domen publicznych i w żaden sposób nie naruszają niczyich praw autorskich.

Odporność to zdolność organizmu do walki z chorobą lub zapobiegania chorobie. Nie ma prostych testów laboratoryjnych, oceniających odporność organizmu, ponieważ zależy ona od różnych uwarunkowań, w tym genetycznych, środowiskowych, fenotypowych, a także może być związana z wydzielanymi do krwi lub na błonach śluzowych substancjami (odporność humoralna) albo aktywnością komórek układu odpornościowego, takich jak granulocyty obojętnochłonne, limfocyty, komórki NK, komórki pamięci czy LGL (odporność komórkowa). Ponadto, odporność organizmu może być ukierunkowana do zwalczania konkretnego patogenu (odporność swoista) lub pozostawać niewyspecjalizowana (odporność nieswoista).

O słabej odporności organizmu świadczą: częste infekcje bakteryjne, grzybicze lub pierwotniakowe, zwłaszcza tkanek głębokich, płuc, ropnie skóry, wymagające stosowania długotrwałej antybiotykoterapii. Ponadto zakażenia oportunistyczne, takie jak kokcydiomykoza, kryptosporydioza, cytomegalia, aspergilloza. Powinny nas także zaniepokoić częste nawroty półpaśca oraz opryszczki, zwłaszcza wykraczającej poza usta, obejmującej jamę ustną i oczy. Infekcje grzybicze, objawiające się pleśniawkami przełyku, jamy ustnej oraz narządów wewnętrznych, również przemawiają za nieprawidłową odpornością organizmu. Niektóre nowotwory, takie jak chłoniaki czy glejaki, mogą towarzyszyć znacznym niedoborom odporności. Mięsak Kaposiego jest nowotworem występującym u ludzi z głęboką immunosupresją.

W ocenie laboratoryjnej największe znaczenie mają: badanie granulocytów obojętnochłonnych NEUT, liczby limfocytów, stężenie przeciwciał w klasie IgA i IgG oraz składowych dopełniacza. Pomocnicze znaczenie mogą mieć testy czynnościowe, oceniające zdolność do fagocytozy, posiewy mikrobiologiczne i badania w kierunku infekcji atypowych (Mycobacterium avium complex). Ponadto, oznaczenie miana przeciwciał odpornościowych przeciwko określonym antygenom wirusowych. Duże znaczenie ma wywiad kliniczny dotyczący liczby i rodzaju zakażeń w ciągu roku oraz ocena ich etiologii. Pomocnicze są testy CBA (badanie cytokin populacji limfocytów Th1 i Th2) oraz IKM (ocena odsetka populacji limfocytów i komórek NK).

Należy pamiętać, że liczba leukocytów WBC w morfologii krwi nie jest wykładnikiem odporności organizmu. Można mieć zwiększoną liczbę białych krwinek i słabą odporność lub leukopenię i bardzo „dobrą” odporność. Ważniejsza bowiem jest czynność tych leukocytów, polegająca na ich funkcji żernej oraz zdolność do produkcji przeciwciał przez limfocyty. Częste przeziębienia, wywołane przez rhinowirusy, również nie świadczą o niskiej odporności, ale częste infekcje bakteryjne, zwłaszcza wywołane przez Pseudomonas lub inne bakterie – Serratia spp., mogą już być wskazówką do pogłębienia diagnostyki w kierunku niedoborów immmunologicznych.

Piśmiennictwo:
1. Immunologia - pod red. Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T., PWN, 2007.
2. Basic Immunology. Functions and Disorders of the Immune System – Abbas A., K.,Lichtman A.H; 2004.
3. Immunobiology 7th edition - Janeway C A., Travers P., Walport M., Shlomchik M.J., 2009 (I późniejsze).
4. Notarangelo L, Casanova JL, Fischer A i wsp. J Allergy Clin Immunol 2004; 114: 677-87.
5. Cunningham-Rundles C, Bodian C. Clin Immunol 1999; 92: 34-48.
6. Szczawińska-Popłonyk A. Alergia Astma Immunologia 2009; 14: 230-8.
7. Zeman K., Zaburzenia odporności u dzieci, PZWL, Warszawa 2002.
8. Dinarello CA (2000). Chest. 118 (2): 503–8.
9. Chokkalingam, V.; Tel, J.; Wimmers, F.; Liu, X.; Semenov, S.; Thiele, J.; Figdor, C. G.; Huck, W. T. S. (2013). Lab on a Chip. 13 (24): 4740–4744.

свернуть