این بازی در شمال افغانستان علاقه‌مندان زیاد داشته و به عنوان ورزشی فرهنگی در میان این مردم شناخته می‌شود. در حال حاضر به جز ولایات جنوبی در ۲۸ ولایت افغانستان تیم های منتخب وجود دارد. شیوه ی انجام بازی به این صورت است که عده‌ای اسب سوار برای جابجا کردن لاشه یک بز یا گوساله تازه ذبح شده با هم به رقابت می‌پردازند. سوارکاران باید لاشه بز را در حین سوارکاری از روی زمین برداشته و آن را با پیشی گرفتن از رقبا در محل مشخصی که معمولاً یک دایره علامت‌گذاری شده در زمین بازی است بر زمین بگذارند. بازیکنان بازی بزکشی که در افغانستان چاپ‌انداز نامیده می‌شوند گاه برای کسب مهارت به سال‌ها تمرین نیاز دارند. لاشه مورد استفاده در بزکشی معمولاً ذبح شده و دست و پاهایش از زانو به پایین قطع می‌شود. لاشه را برای سفت شدن حدود ۲۴ ساعت قبل از بازی در آب سرد می‌خوابانند. گاهی برای افزودن بر وزن لاشه درون آن را پر از سنگ می‌کنند. بنا بر نوشته دانشنامه ایرانیکا بزکشی در افغانستان از حمایت دولت‌های متوالی برخوردار بوده‌ است به نحوی که در زمان محمد ظاهرشاه (تا ۱۹۷۳) این مسابقات هم‌زمان با جشن تولد شاهنشاهی برگزار می‌شد. رژیم‌های بعدی تاریخ مسابقه را به سال‌روز سازمان ملل متحد تغییر دادند. در شمال افغانستان حداقل قبل از تجاوز شوروی در ۱۹۷۹، تا چند صد سوارکار می‌توانستند هم‌زمان با هم در نوع خاصی بزکشی که در زبان دری به توده‌برآئی معروف است به رقابت بپردازند. این رقابت در جشن‌های عروسی و ختنه‌کنان رایج بود. سوارکاران بزکشی که به نام چاپ انداز یاد می‌شوند مردانی بسیار قوی هستند که خوراک آن‌ها بیشتر مواقع شوربای گوشت است. در مسابقات پر هیجان بز کشی کسی که می‌خواهد بز را از زمین بالا کند یا در حال انتقال به دایره حلال باشد، دیگران حق شلاق زدن بزکش را دارند. در یک مسابقه، یک چاپ انداز با مهارت، امکان دارد صدها شلاق بخورد تا بز از دستش بیفتد. به منظور پیشگیری از این گونه آسیب ها، چاپ اندازها، اخیرا دارای کلاه محافظ و ساق بند و زانو بند هستند و در قدیم لباس زیاد می پوشیدند. روس ها آن را در کشورهای آسیای میانه جزء بازی های خشن و ممنوع اعلام کرده بودند. در این بازی امکان شکستن دست و پا زیاد است و بعضاً چاپ اندازها جان خود را از دست می‌دهند. مشهورترین پهلوان بزکش در تاریخ افغانستان تاش پهلوان (به معنای پهلوان سنگی) نام داشت. قد این مرد دو متر، وزنش ۱۹۰ کیلو و در زیبایی خود شهرت داشت. این مرد در سال ۱۳۶۰ به دست دشمنانش به قتل رسید. در حال حاضر پهلوانان مشهور بزکشی ولایت بدخشان( نجیب الله مختار، غلام محمد خدائی، آغا محمد پهلوان، عتیق مختار، صنعت مختار، نور آغا پهلوان، ظاهر پهوان و وغیره میباشد. میدان بزکشی یک محوطه بسیار وسیع و هموار می باشد. که علاقه مندان در اطراف آن قرار می گیرند. قبل از آغاز بازی چاپ اندازان در حالی که بالای اسپ های شان سوار می باشد به خاطر ادای احترام در مقابل مهمانان و اراکین عالیرتبه قرار می گیرند. و از بزرگان طلب دعا می نمایند. بعد از ادای احترام و اخذ دعا حکم مسابقه با اشپلاق آغاز مسابقه را اعلام می نماید و شرکت کننده ها یا بهتر بگوییم چاپ اندازان با مهارت های خاصی که دارند و با استفاده از مهارت های اسپ شان تلاش می نمایند تا بز یا گوساله را که وزن آن تا چهل کیلو گرام می باشد و در داحل یک خط دایره وی که به نام دایره (حلال) نامیده می شود بردارند. در همین حال است که برجذابیت این بازی افزوده می شود و از چاپ اندازان هردو تیم به خاطر بدست آوردن هدف در یک مبارزه سخت و دشوار بر می خیزند. در مسابقات( توده یی ) یا عمومی صدها چاپ انداز تلاش می نماید تا این موفقیت را از آن خود نماید که این کار بسیار مشکل و دشوار است. اما در مسابقاتی که براساس قوانین ومقررات خاص خودش که دو تیم 12 نفری در مجموع 24 چاپ انداز شرکت می داشته باشند این کار آنقدر دشوار نیست و این بستگی به تعداد چاپ اندازان دارد. هر چاپ اندازی که بز را از دایره حلال برداشت کوشش می کند تا نعش بز را به طرف بیرق که در ساحه دور تر از دایره حلال می باشد برساند و دو باره به دایره حلال برساند. هرچاپ اندازی که این عمل را موفقانه انجام داد برنده بازی شناخته می شود و امتیاز بدست می آورد. و در مسابقات توده یی تحایف نقدی یا جنسی برایش داده می شود

свернуть