Witold Gombrowicz. Skandalista, prowokator. Bufon, megaloman, homoseksualista, narcyz, ateista… W skrócie: jeden z najlepszych polskich pisarzy XX w. Zyskał światową sławę i był kandydatem do literackiej Nagrody Nobla. Autor dzieł takich jak "Ferdydurke", "Trans-Atlantyk", "Iwona, księżniczka Burgunda" czy "Kosmos". Do dziś fascynuje i budzi kontrowersje.
W „Ferdydurke” wprowadził pojęcia: formy – czyli konwencji i schematów, którym ulega człowiek, gęby – maski doprawianej człowiekowi przez otoczenie oraz upupienia – czyli popadnięcia w niedojrzałość. Szkoła w „Ferdydurke” zabija „wszelką myśl własną”. Bo przecież Słowacki wielkim poetą był. A więc musi nas zachwycać.
W „Trans-Atlantyku” walczył ze stereotypami i mitami narodowymi. Jego zdaniem od Sarmatów Polacy odziedziczyli: pijaństwo, pieniactwo, awanturnictwo, megalomanię i ksenofobię. Do tego – jak uważa Gombrowicz – Polak to „pełen cnót obywatelskich” katolik, patriota, zwolennik dawnych obyczajów i tradycji, dla którego najważniejsza jest „Ojczyzna” (czyli przeszłość i tradycja). Tymczasem – jak pisze W.G. – ważniejsza powinna być „Synczyzna” (instynkt, młodość, przyszłość).
Gombrowicz został wprowadzony do polskiej szkoły w latach 80. XX wieku. Razem z innymi mistrzami groteski – Witkacym, Schulzem i Mrożkiem. Nauczyciele go nie rozumieli. Dziś też mamy z tym problem.
Może więc ten odcinek udowodni wszystkim, a przynajmniej większości, że dziwny, trudny i „anormalny” Gombrowicz jest nam bardzo bliski. A jego dziwne, trudne i „anormalne” książki okazują się być dziś niezwykle aktualne i hm…. wciąż trudne do zaakceptowania.

свернуть