Miniaturka pochodzi z domeny publicznej na licencji CC0 i może być swobodnie rozpowszechniana. Nie wymaga przypisania.
Wartość prawdziwa (rzeczywista) oznaczanego parametru o charakterze zmiennej ciągłej (np. stężenia hemoglobiny, żelaza, cholesterolu, aktywność enzymów wątrobowych) jest z założenia nieznana. Wyniki uzyskane metodami rutynowymi w laboratoriach mogą się różnić od tych, które otrzymano z wykorzystaniem metod definitywnych bądź referencyjnych. Wykonując serię oznaczeń w tej samej próbce, tego samego parametru, otrzymujemy zbiór wyników, które mogą się nieco różnić między sobą (błąd przypadkowy - rozrzut wartości). Ważne, aby te różnice nie były istotne z klinicznego punktu widzenia.
Nie każda zmiana wyników badań świadczy o faktycznej zmianie. Czasami jest to tylko błąd przypadkowy, związany z wpływem szeregu zmiennych i stosowaną metodą. Miarą błędów przypadkowych jest odchylenie standardowe (SD) i współczynnik zmienności (CV). Im większe SD i CV ma metoda oznaczania danego parametru we krwi, tym gorsza precyzja.
Żeby właściwie ocenić, czy lek zadziałał na pacjenta, należałoby znać nieprecyzję metody oznaczania w postaci SD lub CV. Można przyjąć, że leczenie jest skuteczne, jeżeli zmiana wyniku badania wynosi co najmniej 3 SD.
Przykład:
wynik oznaczenia hemoglobiny we krwi: 12 g:dl
stężenie hemoglobiny po leczeniu: 12,5 g:dl
nieprecyzja metody: SD = 0,5 g:dl
Wniosek: lek nie zadziałał. Leczenie jest skuteczne, jeżeli stężenie hemoglobiny po jego zakończeniu wynosi co najmniej 13,5 g:dl.
W praktyce lekarze zawsze kierują się intuicyjną oceną zmian stężeń wyników badań, ponieważ nieprecyzja metody oznaczeń nie jest podawana na wynikach badań.
Piśmiennictwo:
1. Dembińska-Kieć A., Naskalski J., Solnica B.: Biochemia kliniczna z elementami diagnostyki laboratoryjnej. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
2. Wallach J.: Interpretacja badań laboratoryjnych. Medipage, Warszawa 2011.
3. Kielanowski T.: Propedeutyka medyczna, PZWL, Warszawa 1961,1973.
4. Tomaszewski J.: Diagnostyka laboratoryjna. PZWL 2002.
5. 1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2006 r. w sprawie standardów jakości dla medycznych laboratoriów diagnostycznych i mikrobiologicznych. Dz. U. nr 2006, 61, poz. 435.
