معرفی ولايت لوگر!
لوگر، يکى از ولايات مهم و مرکزى افغانستان محسوب ميشود، که در ولايات درجه دوم قرار دارد همچنان يکی از ولايات آبده هاى باستانى و داراى سابقۀ تاريخى است. لوگر از بابت موقعيت جغرافيوى درعرض البلد ۳۴ درجه ۳۷ دقیقه الی ۳۳ درجه و ۶۰ دقیقه عرض البلد شمالی و ۶۹ درجه ۸۸ دقیقه الی ۶۸ درجه و ۷۱ دقیقه طول البلد شرقی واقع است.
مرکز لوگر، در ۶۰ کیلومتری جنوب کابل و در امتداد شاهراه کابل- گردیز واقع است؛ که درشمال با کابل، در جنوب با پکتيا، در شرق با پکتیا قسماَ منطقه قبائیل پاره چنار و حصارک ننگرهار و در غرب با ولايات ميدان وردک و ولسوالی زنه خان غزنى همسرحد است، این ولایت تاسال ١٣٤٣ هجری شمسی حکومت کلان(لوی ولسوالی) بود که مربوط به ولایت کابل میشد و از مناطق مهم مشهور حوزه کابلستان قدیم است، باشندگان آن از اقوام پشتون ، تاجک، عرب، اورمر، هزاره های سنی و شیعه و قزلباش ميباشد، تا چهار دهه گذشته تعدادی محدود خانواده های هندو در برکی راجان سکونت داشتند که تا الحال زمین و جایداد درانجا دارند، مردم لوگر به لسانهای پشتو، دری و در بعضی جاها اورمړی صحبت میکنند.
مساحت اين ولايت ۴۵۶۸ کيلومتر مربع تخمين شده و جمعيت آن، به اساس سرشمارى سال ۱۳۹۰ خورشیدی به تعداد ۳۷۳۱۰۰ تن اعم از ۱۸۹۸۰۰ مرد و ۱۸۳۳۰۰ زن که شامل ۴۴۲۰۹ خانواده میباشند، به اساس اقليم در تابستان گرم و در فصل زمستان زیاد سرد است؛ در اين فصل درجۀ حرارت اين ولايت تا منفی ٢٠ الى ۲۵ درجه ميرسد. ١٨٨ روز آن درجريان سال نسبتاً گرم و هواى آن، از ماه عقرب تا ثور، سرد و بارانى است. سطح متوسط بارندگى سالانه در لوگر ٢٢٩٦ ملى متر تخمين شده و زمين آن، از سطح بحر ۲۰۰۰ متر ارتفاع دارد.
ولسوالى ها:
ولايت لوگر، به اساس واحد ادارى، داراى ۷ واحد، مرکز و ۶ ولسوالى میباشد که عبارت اند از: مرکزلوگر و ولسوالی های محمد آغه، برکی برک، چرخ، ازره، خوشی و خروار.
لوگر ولسوالی درجه اول ندارد، محمد آغه و برکی برک درجه دوم چرخ و ازره ، خوشی و خروار درجه سوم میباشد.
بندهاى آب :
ولايت لوگر سه بند آب گردان دارد که به نام هاى سرخ آب، خروار و آب تک خوشی ياد ميشود و اعمار آن باعث آبيارى برخى بيشتر زمين هاى زراعتى خواهد شد همچنان پلان انکشافی لوگر در زمان مرحوم سردار محمد داود خان یک بند آب گردان که در منطقه دوآب تنگی وردک بالای دریای لوگر برای آبیاری زراعت مردم لوگر و تنگی وردک بنام بند کرومبی قبلاَ پیشبینی گردیده بود برعلاوه دریای عمومی لوگر یک دریاچه بنام دریای سه آب که از کوه چرخ و خروار جریان پیدا کرده در منطقه بابری و ده مغلان با دریای لوگر یکجا میشود.
کلتور:
تلاش هاى فرهنگى در اين ولايت، از سال ١٣٣١ خورشيدى، با نشر هفته نامه ها رسماً آغاز و تسريع يافت؛ با درنظراشت تاريخ گذشتۀ لوگر، اين ولايت درسابق ده ها عارف، شاعر و نويسنده اى مشهور داشت خوشبختانه حال به صد ها تن ازین قماش مردم در قید حیات داریم .
همچنين در ولايت لوگر، شمار زيادى انجمن ها و نهاد ها مدنی و فرهنگی ايجاد شده و تعداد زيادى از فرهنگيان؛ جلساتى دارند و يا هم راه را براى چاپ آثار شعرا و نويسندگان نو فراهم ميسازند؛ میله های مولاناصاحب چرخ، میرابدال، میله زیارت شاه ابولفتح در برکی راجان و مشاعره گل سنجد و غیره درین ولایت تجلیل میگردد، بر علاوه کتابخانۀ رياست اطلاعات وفرهنگ و پوهنتون، برخې کتابخانه ها در مکاتب نيز وجود دارد که مردم ميتوانند از آنها، کتاب براى مطالعه بگيرند و لوگر موسیقی خاص و مشهور خود را دارد.
در ولايت لوگر علاوه بر مکاتب، پوهنحی تعلیم و تربیه پوهنتون، دارالعلوم ، دار الحفاظ ها، ليسۀ های تخنيکى و مسلکى ، دارالمعلمین ها، جیولوژی معدن، زراعت، کورس ها به ويژه کورس هاى خطاطى وجود دارد، که صدها شاگرد اکنون در آن آموزش مى بينند، اتن یک عنعنه ملی است که در محافل و مناسبت های خوشی رایج است.
آبدات تاريخى:
لوگر بحيث يکی از ولایات تاريخى از لحاظ اماکن تاريخى شناخته شده است و مناطق تاريخى اين ولايت طى يک دهه گذشته بسيار آسيب پذير بوده، غصب و کندن کارى خود سر در بعضى از مناطق آن صورت گرفته که اين اثار ها را متضرر ساخته است .
آبدات تاریخی قبل از اسلام عبارت از مس عینک در ولسوالی محمد آغه، تخت جمشید در سجاوند ولسوالی برکی برک و کافر کوت در ولسوالی خروار میباشد.
آبدات و زیارتگاه های تاریخی بعد از اسلام عبارت از مسجد شاه محی الدین چرخی که قدامت یک هزار ساله دارد، مقبره ملک الکلام سجاوندی، زیارت شاه ابوالفتح(ع) کواسه حضرت عمر فاروق(رض) در برکی راجان، نظرگاه مولاناصاحب یعقوب چرخی، زیارت مولانا صاحب پادخوابی، زیارت بابا صاحب پنده، میربرک، زیارت ملاصاحب آغامحمد، زیارت شیخ حسن و شیخ یوسف برکی در منطقه دوشیخ برکی برک از خلفای طریقه نقشبندیه مجددیه، سید قاسم ولی در پنده، خواجه اسماعیل بابا، خواجه صدر اولیا، ملاکامران بابا و مقبره ابومسلم خراسانی، به صد ها آبده و مقبرۀ تاريخى دیگر هم موجود ميباشد.
معادن:
