Con el arpa de Oscar Lazaga. Dúo: González-Giménez. Te invito a visitar [ Ссылка ]
Valle'i, una polca para los sueños de libertad. Por Mario Rubén Álvarez.
Che chinami che ra´arõndache´areichéne aha haguáFréntepe aháta chermáno rendápesapy´aitemi aháta ahecha.Peteï domingo pyhareveCoronel Ramos oremoformahendive ñaiméro jaháta tujúpe"Vencer o morir"-pe ñaguahëva´erã.Ahendu ipurö cañón ha metrallamboka´i, liviana, otereteteore Valle´iguáva ndoroguevichéneroime ko heta chovy memete.Rocruzakuévo triste esteroche chinamíre che mandu´aapoi un grito con toda el almako che ahayhúva valle ryakuã.Los amigoskuéra peikuapámaValle´iguápa mba´éichaguaore ruvicha onkarga oréverompatavarãrõ roperde haguã.
Letra: Autor anónimoMúsica: Matías Goetz/ Herminio Giménez
Después de la polca 18 de Octubre, la más identificada con el Partido Liberal es Valle´i. En la oralidad se suele afirmar que está dedicada a los colorados, pero que los liberales --debido a la represión stronista que había prohibido que se escuchara la tradicional composición de los liberales- la usurparon para convertirla en un himno de lucha y de resistencia.
Los orígenes de Valle´i, sin embargo, no tienen ninguna cédula de pertenencia política. Nació como una inspiración que, con el tiempo, fue cobrando forma y adquirió --en un momento crucial de la historia paraguaya- un rol de bandera que llama al combate.Doña Victoria Miño, la viuda del maestro Herminio Giménez, es una testigo calificada del nacimiento de esta obra que adquirió la categoría de emblemática."Mi padre, Gregorio Miño, con quien yo vivía en Asunción --en la calle Montevideo 728-, tenía un molino de arroz. Cada vez que las piezas de su herramienta de trabajo se descomponían, iba presuroso hasta el taller de Matías Goetz, que quedaba en Sajonia. Este señor, que era alemán, era músico y tocaba el acordéon verdulera. Papá le contó que yo estaba de novia con Herminio y el mecánico-músico quiso conocerlo a toda costa", recuerda doña Victoria.Una tarde, en casa de Gregorio Miño, se produjo el encuentro. Matías le hizo escuchar lo que luego quedaría como Valle´i. "La obra era linda, pero oparei. Herminio le dijo que debía desarrollar más la melodía. Don Matías le pidió que él continuara. Y allí donde la obra es más vivaz, donde aparece el estilo inconfundible de Herminio, es donde él intervino para completar el trabajo del amigo de su suegro", sigue relatando.-¿Y el nombre cómo surgió ?- es la pregunta obligada-Cuando estuvo completa la composición, hablaron de eso. Don Matías dijo que lo había compuesto en Valle´i. Y le dieron ese nombre. Se dice que ése es el lugar que queda en el Departamento de Paraguarí, pero eso es mentira- cuenta doña Victoria.Los novios se casaron en diciembre de 1946. En el país se vivía un clima de espíritus exaltados. Luego del matrimonio la pareja se fue a Buenos Aires. Apenas llegó a la capital argentina, el sello grabador Víctor le pidió a Giménez --quien era conocido allí porque había estado en varias oportunidades desde el inicial presencia, a fines de la década del 20, como dúo Pucheta-Giménez- que seleccionara un repertorio para grabar. Allí incluyó Valle´i.En esos días previos al leventamiento de Concepción --que fue el 8 de marzo de 1947-, el disco del Quinteto Victoria arribó al puerto, que estaba a punto de convertirse en capital de la insurgencia. Y cuando el capitán Bartolomé Araújo se sublevó, entró a funcionar la radio Z.P.S. La Voz de la Victoria, que usó como cortina permanente Valle´i.Algún anónimo combatiente poeta --mezclando el fuego de las ametralladoras con el amor a una chína- le puso letra a la melodía.Si bien entre los rebeldes había --además de los liberales- comunistas, febreristas e independientes, fueron los azules los que en el transcurso del tiempo adoptaron como suya la composición.Después de la revolución del ´47 Valle´i fue la polca liberal por excelencia. Matías Goetz habría dicho que la obra estaba dedicada a los colorados. Sin embargo, en el alma popular Valle´i se había vestido de azul y allí quedó anclada. Mario Rubén Álvarez
Fuente: diario ÚLTIMA HORA (El Correo Semanal), 11-12 de agosto de 2001 (Asunción, Paraguay)
Ещё видео!