#周深 #Zhoushen #Châu_Thâm
[Vietsub pinyin] Duyên khởi / 缘起 - Châu Thâm (Ca khúc quảng bá hoạt hình điện ảnh Bạch Xà: Duyên Khởi, 27/11/2018)
----------
"Xuân đi rồi xuân sẽ lại đến
Thời gian tựa nước chảy mây trôi
Ái tình năm tháng mau quên lãng
Duyên tình đã bén, chớ chia đôi
Hồn tan phách lạc còn mỗi người"

Lúc dịch đến 5 câu này bỗng dưng thấy rất ấn tượng. Cứ để lại trong lòng mình một cảm giác hoang hoải, khó diễn tả thành lời.

Vốn dĩ trên kia có một câu ban đầu khi mình dịch thô là: "Anh đào nở đỏ, buồng chuối trổ xanh". Nhưng mới thấy là lạ, hai hình ảnh này muốn diễn tả điều gì? Tìm ra mới biết nó nằm trong tập thơ "Nhất tiễn mai - Thuyền qua sông Ngô" của nhà thơ Tưởng Tiệp. Hóa ra tác giả viết lời cho "Duyên khởi" có sử dụng hai câu thơ trong bài, sử dụng phép đảo câu và thay đổi dùng từ một chút. Mình tạm dịch một đoạn thơ trong bài gốc:

"Bao giờ ta về giặt áo khách
Thổi chiếc sênh bạc, đốt trầm hương
Năm tháng dễ mặc người đất khách
Đào sai trái đỏ, chuối trổ xanh".

Về ý nghĩa của bài thơ gốc thì mình sẽ không phân tích sâu, chỉ có hai câu cuối chính là câu được sử dụng trong bài hát này thôi. Hai câu này là một bức tranh miêu tả vô cùng tinh tế.

Trước tiên, ở câu thơ số 3: "Năm tháng dễ mặc người đất khách" (ý nguyên văn: "Năm tháng dễ dàng bỏ lại người") là ám chỉ thời gian trôi qua một cách nhanh chóng. Trong bài hát tác giả đã không dùng từ "người" mà thay vào đó là từ "tình", ta có: "Năm tháng dễ gạt đi ái tình", giống như trong câu chuyện "Bạch Xà: Duyên khởi" lần này, họ vốn đã bén duyên nhưng rồi thời gian và biến cố cũng khiến chàng quên đi tất cả, để "duyên" lại một lần nữa bắt đầu.

Còn với hình ảnh "Đào sai trái đỏ, chuối trổ xanh" cũng là chi tiết vừa quen vừa lạ. Quen là cặp màu sắc "xanh - đỏ" vẫn thường được sử dụng trong thơ văn từ xưa tới nay, mang hiệu ứng thị giác mạnh do tính chất tương phản của nó, làm nổi bật bức tranh tả cảnh một cách trực quan và sinh động. Lạ là bình thường ta sẽ thấy nó mang dụng ý miêu tả cảnh sắc, còn trong bài thơ cổ này nó lại đóng vai trò biến thời gian từ một hình ảnh trừu tượng - vô hình thành một thứ hữu hình - có thể nhìn, có thể nắm bắt, cảm nhận được. Thời gian dần làm buồng chuối, buồng cau từ ngả màu xanh nhạt đến khi chuyển sang màu xanh đậm. Nổi bật bên cạnh đó chính là những cành anh đào, quả non xanh non trắng, mãi đến đầu hè, anh đào sai quả, đỏ thẫm một vùng. Nhà thơ đã sử dụng sự thay đổi màu sắc của hai loại cây, quả anh đào và cây chuối, để thể hiện dòng chảy của thời gian một cách cụ thể, đây cũng là một cách diễn đạt vừa khẳng định được dòng chảy “lặng lẽ”, không vội vã mà mềm mại du dương của thời gian; vừa thể hiện một lối tư duy thẩm mỹ rất tài tình, tiên tiến của tác giả.

Như vậy, trong 2 câu cuối của "Nhất tiễn mai" mang dụng ý diễn tả thời gian cứ càng trôi, nỗi nhớ quê nhà, nhớ người nơi cố hương càng thêm sâu đậm, còn tuổi đời của mình lại ngày một già đi. Theo đó, trong bài hát "Duyên khởi" này, mình sẽ không để theo nghĩa gốc là "Đào sai trái đỏ, chuối trổ xanh" nữa mà sẽ để hẳn nghĩa bóng "Thời gian như nước chảy mây trôi" để mạch diễn đạt được thống nhất hơn.

Ngoài ra ở câu hát thứ ba trong bài "结年年今夜", 结 ở đây không phải "kết" từ sợi dây hay gì mà là một chi tiết trong phim, trong một đêm hai người đã chính thức "kết duyên vợ chồng". Đêm đó có vài "chuyện" xảy ra, có những cảm xúc rung động, thổn thức trong lòng. Và năm này qua năm khác, cảm xúc đó sẽ vẫn y như đêm đó, không hề thay đổi. "Kết" ở đây chính là thay cho hình ảnh "se duyên kết tóc" - nên duyên vợ chồng.

Thêm nữa là trong nguyên tác hay một số dị bản khác, núi Nga Mi là nơi mà Bạch Xà tu luyện thành người và cầu Đoạn Kiều là nơi đầu tiên mà Tiểu Bạch và Hứa Tiên lần đầu gặp nhau. Nên tên riêng địa danh trong bài mình vẫn viết hoa nhé.

Một bài có nhiều chi tiết hay và ý nghĩa đến vậy mà bây giờ mình mới có cơ hội được đón bé về nhà nè. Cũng chính ngày hôm nay là sinh nhật bé Duyên Khởi lên 4 tuổi đó! Vì đón muộn nên thiên vị hơn mụt chút xíuuuuuu cho em bé cũng không sao ha?! Bé này thì cũng không có quật gì cả, ưng ngay từ lần đầu nghe rồi í, chỉ tiếc lúc í không đủ năng lực ẵm con về thôi ạ. 🥺 Giờ thì 我可以了~ Chào mừng về nhà, con yêu! 💕
-----
- Ảnh gốc từ weibo @周深_星轨记录仪
#ChauTham_Duyenkhoi.

свернуть