Ξανθίππη Καραθανάση | Τι έχεις καημένη κόρη - «Επύλλιο» Παραδοσιακό Μακεδονίας
«Επύλλιο» Παραδοσιακό Μακεδονίας
Video edited by "Άκουσε Με..."

Τι έχεις καημένη κόρη

Τι έχεις καημένη κόρη και μέρα νύχτα κλαις
Και μένα τον καημό σου καλέ κόρη
γιατί δε μου το λες;

Τι να σου πω ωχ μάνα μου τι να σ’ αποκριθώ
Δεν ξέρεις απ’ αγάπη καλέ Μάννα κι από κρυφό καημό.

Εγώ αν δε τον πάρω αυτόν που αγαπώ
Στη θάλασσα θα πάω, καλέ Μάννα, να πέσω να πνιγώ.

Το τραγούδι περιλαμβάνεται στο διπλό δίσκο cd της Ξανθίππης Καραθανάση με το γενικό τίτλο ''ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ'' που εκδόθηκε το έτος 1992 από την εταιρεία''Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης'' και βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών.

Ανήκει στην κατηγορία των τραγουδιών που είναι γνωστά ως «επύλλια». Τα τραγούδια αυτά είναι κατά κανόνα, μικρά σε έκταση, ερωτικού ή άλλου περιεχόμενου, με αξιόλογη πλοκή του θέματος. Στο τραγούδι αυτό έχουμε ένα θαυμάσιο διάλογο ανάμεσα σε μια μάνα και την κόρη της. Η πρώτη βλέποντας την κόρη της να κλαίει, ζητά να μάθει το λόγο της βαθιάς θλίψης της.
Εκείνη διστάζει να της απαντήσει, νομίζοντας ότι η μητέρα της δεν μπορεί να καταλάβει αυτό που της συμβαίνει. Τελικά όμως της εξομολογείται ότι είναι ερωτευμένη και θα πνιγεί στη θάλασσα, αν δεν πάρει τον αγαπημένο της. Η μητέρα όμως που έχει πείρα από τον καημό τη αγάπης, υπόσχεται να εκπληρώσει την επιθυμία της κόρης της.

Το τραγούδι αυτό, γνωστό και σε άλλες ελληνικές περιοχές, τραγουδιέται συνήθως στο τραπέζι, αν και σε ορισμένα μέρη της Χαλκιδικής χορεύεται ως «ζωναρατ'κο», δηλαδή ως τοπικός ζωναράδικος συρτός χορός.
Το ποιητικό του κείμενο αποτελείται από ιαμβικούς 13/σύλλαβους στίχους, με ομοιοκαταληξία και τομή παύσης μετά την 7η συλλαβή.*
Η μουσική στροφή αποτελείται από δυο μουσικές φράσεις, που καλύπτουν αντίστοιχα δυο στίχους.
Η μελωδία σε ρυθμό τετράσημο, ανήκει στον διατονικό τρόπο του Re me Χρόα τύπου Α', που θέλει ύφεση στη δεύτερη βαθμίδα της κλίμακας.

*«Τομή παύσης» έχουμε, όταν στο σημείο της τομής του στίχου λείπει μια συλλαβή, η οποία αναπληρώνεται με μια ισόχρονη παύση.

Κριτική από : Έλσα Γράψα

H μουσική της Mακεδονίας, αν και ανήκει στα μουσικά ιδιώματα της ηπειρωτικής Eλλάδας, έχει δεχτεί πολλές επιρροές από τα παράλια της Xαλκιδικής και των προσφύγων που κατέφυγαν εκεί μετά την καταστροφή του '22. Κατά συνέπεια τη χαρακτηρίζει μια εσωτερική πολυμορφία με ενδιαφέρουσες και πανέμορφες μελωδίες.
Η παρούσα έκδοση περιέχει ένα μικρό δείγμα από την πλούσια μουσική πολυμορφία της Mακεδονίας, ενώ παράλληλα δίνεται έμφαση στα τραγούδια της Xαλκιδικής, λόγω καταγωγής και βιωματικής σχέσης της ερμηνεύτριας των τραγουδιών Ξανθίππης Kαραθανάση, η οποία διαθέτει τις κατάλληλες εκφραστικές και φωνητικές ικανότητες που χρειάζεται το αυθεντικό παραδοσιακό τραγούδι.
Tο διπλό αυτό CD, του οποίου η έκδοση τυχαία συνέπεσε χρονικά με την έξαρση του Μακεδονικού, ηχογραφήθηκε με τον παλιό, παραδοσιακό, μα σπάνιο πια, τρόπο: Φωνή και όργανα μαζί. Oι μουσικοί που συνόδευσαν την τραγουδίστρια στην ηχογράφηση του δίσκου είναι όλοι τους αξιόλογοι και με πείρα στο συγκεκριμένο μουσικό είδος. Aνάμεσά τους οι:
Nίκος Φιλιππίδης (κλαρίνο),
Πέτρος Tαμπούρης (κανονάκι),
Mιχάλης Kλαπάκης (νταϊρές),
Xρήστος Tσιαμούλης (φλογέρα, ούτι),
Xρήστος Kωνσταντίνου (ούτι, ταμπουράς),
Kώστας Φιλλιπίδης (λαούτο).
Στην έκδοση του έργου σημαντική ήταν και η συμβολή του καθηγητή της Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιου Αμαργιανάκη, καθώς και του μουσικολόγου - ερευνητή, Νίκου Διονυσόπουλου.
Ο πρώτος έκανε τα μουσικά σχόλια και τις μεταγραφές, ενώ ο δεύτερος είχε την ευθύνη της επιμέλειας για τη μουσική και τα κείμενα της καλαίσθητης αυτής έκδοσης, που συνοδεύεται από 30σέλιδο έγχρωμο ένθετο με σχόλια, παρτιτούρες και αναλύσεις για τη μακεδονική μουσική.
Eνδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η πρωτότυπη εικονογράφηση των τραγουδιών, η οποία έγινε από τους ζωγράφους Σπύρο Kαρδαμάκη και Γιάννη Mητράκα.
H διαφορά ενός χειροποίητου κομψοτεχνήματος από ένα βιομηχανικό προϊόν, αν μη τι άλλο, αξίζει ένα "μπράβο". H συγκεκριμένη έκδοση το πήρε διά χειρός Aκαδημίας Aθηνών, γεγονός που συνέβη πρώτη φορά, δεδομένου ότι
η Aκαδημία βραβεύει μόνο βιβλία.

свернуть