SRETAN NAM 13. JULI DAN USTANKA NARODA CRNE GORE!
Trinaestojulski ustanak, prvi masovni i najveći ustana u porobljenoj Evropi 1941. godine, epopeja kojom se Crna Gora s pravom ponosi. Svega nekoliko dana prije ustanka, 4. i 5. jula u Beogradu je održana proširena sjednica Politbiroa Centralnog komiteta KPJ, na kojoj je donijeta odluka o dizanju ustanka i početku oružane borbe, te u Crnu Goru je upućen Milovan Đilas, član Politbiroa CK KPJ. Pod rukovodstvom Komunističke partije Jugoslavije tog trinaestojulskog jutra 1941. godine odjeknuli su plotuni ustanika sa Virpazara, Čeva i Mišića. Na iznenađenje partijskih aktivista, tokom tog i narednih dana, planirane gerilske akcije dobile su podršku cijele Crne Gore, svi su se podigli na oružje. Crna Gora, u toj situaciji, na brzinu organizuje 32.000 ljudi pod oružjem, što je oko 65 odsto vojno sposobnog stanovni štva. U munjevitom naletu oslobođeni su Virpazar, Petrovac, Reževići, Rijeka Crnojevića, Čevo, Bioči, Ostrog, Spuž, Bogetići, a uskoro i Danilovgrad, Kotor, Andrijevica, Berane, Bijelo Polje, Mojkovac, Žabljak, Šavnik, Plužine, Grahovo. Nikšić, Podgorica i Cetinje, kao i primorski gradovi, bili su u blokadi. Bio je to masovni juriš na okupatora. Na oslobođenim teritorijama ukinuta je okupatorska vlast i uspostavljena privremena vrhovna komanda nacionalnih oslobodilačkih trupa za Crnu Goru, Boku i Sandžak. Komandant je bio Milovan Đilas, politički komesar Blažo Jovanović, a načelnik štaba Arso Jovanović. Đilas je kao delegat Politbiroa KPJ bio najodgovorniji. Neposredno uoči ustanka formirana su četiri okružna komiteta, a za ustanak su važni i partijski kadrovi poput Boška Đuričkovića, Jefta Šćepanovića, Blaža Markovića, Voja Nikolića. Drug Tito je s nestrpljenjem očekivao vijesti iz Crne Gore, jer je Mitar Bakić, član Vojne komisije Centralnog komiteta, došao kod njega iz Crne Gore na referisanje oko nedjelju dana uoči Trinaestojulskog ustanka – i tada mu je, uz prisustvo Ivana Milutinovića, saopštio da se u Crnoj Gori može ići na opštenarodni ustanak. Kako je radosno u Vrhovnom rukovodstvu primljena vijest o crnogorskom ustanku vidi se iz dnevnika Vladimira Dedijera, koji je pod datumom 18. juli 1941. zapisao u Beogradu: “Danas smo Lola Ribar i ja izdali vanredan broj 'Radio pregleda' u čast Crnogoraca koji su se digli na oružje. Stigla je vest da je skoro čitava Crna Gora slobodna”, stoji u knjizi Milije Stanišića. U proglasu CK KPJ narodima Jugoslavije prilikom obraćanja Srbima kaže: “Na ustanak srpski narode! Ugledaj se na Crnogorce”. A avgusta 1941. CK SKOJ-a poziva omladinu Jugoslavije da se ugleda na sovjetsku i na omladinu Crne Gore. Vijesti o crnogorskom ustanku podizale su moral Srba u Hercegovini, Bosni i Hrvatskoj u njihovom otporu ustaškom genocidu. “Trinaestojulski ustanak je jedinstven istorijski događaj...
Ustanak u Crnoj Gori. 13. Jul 1941. Trinaestojulski ustanak. Blazo Jovanovic. Arso Jovanović. Josip Broz Tito. Sava Kovačević. Komunistička partija Jugoslavije. Ustanak naroda Crne Gore. SR Crna Gora. Montenegro. Titova Jugoslavija. Yugoslavia. Jugoslovenski partizani. Antifasizam. Narodnooslobodilačka borba (NOB) ili Oslobodilački rat naroda Jugoslavije. Jugoslavija. SFRJ. NOB NOR. Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije. Dokumentarni Film. Dokumentarac. Ceo Film. Cijeli Film.
