Gayrimenkul alım-satımı ile ilgili tapu işlemleri harca tabidir. Harçlar Kanunu uyarınca, gayrimenkul satış işleminde tapu harcı alıcı ve satıcıdan ayrı ayrı tahsil edilir.
Tapu sicil müdürlüklerinde işlem yapılacağı zaman beyan edilen değer konusunda sözleşme serbestisi var. Yani satış bedelinin tespiti taraflara aittir. Tapu dairelerinin de bu hususa herhangi bir müdahale yetkisi bulunmamaktadır.
Gayrimenkul alım-satımında tapu harcı, Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen vergi değerinden düşük olmamak üzere, mükellef tarafından beyan edilen gerçek alım-satım bedeli üzerinden hesaplanır.
Mükelleflerin gerçek alım-satım bedelinden daha düşük beyanda bulunmaları ve bunun idarece tespiti halinde, aradaki farka isabet eden harç %25 vergi ziyaı cezası ile tahsil edilecektir. Bu nedenle, mükelleflerin ileride cezalı duruma düşmemeleri için tapuda yapacakları işlemlerde gerçek alım-satım bedelini göstermeleri gerekmektedir.
Uygulamada beyan edilen bedeller gerçek değerden çok daha az olabilmektedir. Bunun nedenleri, emlak vergi değerlerinin doğru tespit edilememesi, tapu harç oranlarının alıcı veya satıcılar için yüksek olduğunun düşünülmesi ve satım sonucu elde edilecek olan değer artış kazancının vergisidir.
