مصاحبه با دکتر علی نیری


جایزه "کشف بزرگ" یا که به «اسکار علمی» مشهور است به کسانی داده می‌شود که بر یافته‌های علمی‌شان در حال حاضر(با توجه به امکانات آزمایشگاهی) آزمون‌پذیر نیست اما اعتبار علمی بالایی دارند داده می‌شود، و تنها تفاوت این جایزه با جایزه نوبل در همین مورد است.
این جایزه به نام «پیش‌گامان غیرمنتظره»(breakthrough Prize) نیز خوانده می‌شود و به پیش‌گامان علم داده می‌شود.
این جایزه در یکشنیه گذشته(سوم دسامبر) در بخش فیزیک‌نظری به سه فیزیک‌دان که در نظریه‌ی ریسمان‌ها کار می‌کنند که به قول من «ریسمان‌کار» هستند داده شد، که برای من باعث بسی خوشبختی است که با هر سه این دوستان کار کرده‌ام؛ آقای جوزف پالچینسکی(دانشگاه کالیفرنیا)، اندرو استِرومینگر(هاروارد) و آقای کامران وفا(هاروارد). این سه دانشمند از پیش‌گامان نظریه‌ی ریسمان‌ها هستند و ارزش مالی جایزه‌ای که به ایشان تعلق گرفته سه‌میلیون دلار بود که به هر یک از این سه نفر سه میلیون دلار تعلق می‌گیرد!

نظریه‌ی ریسمان‌ها نظریه‌ای است که انیشتین همیشه با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد، چرا که اعتقاد داشت نوعی وحدت در ورای کثرت چهار نیروی بنیادین طبیعت(نیروی ثقل، نیروی الکترومغناطیسی، نیروی قوی هسته‌ای، نیروی ضعیف هسته‌ای) وجود دارد و حتی در شب مرگش هم در روی این نظریه کار می‌کرد، اما متاسفانه به جایی نرسید چون امروز می‌دانیم که رهیافتش به نوعی اشتباه بود.

دکتر کامران وفا یکی از موفق‌ترین فیزیک‌دان‌هایی که تا به امروز داشته‌ایم(که البته در نسل پیشرو نیز شاهد موفقیت‌های بیشتری نیز خواهم بود). کامران وفا که در کالج البرز تحصیل کرده است -شاید- تنها استاد دانشگاه هاروارد است که دیپلم ندارد! چون وقتی کلاس یازدهم را در ایران تمام می‌کند مستقیمن به دانشگاه ام.آی.تی رفته و در دو رشته‌ی ریاضیات و فیزیک‌ به طور هم‌زمان تحصیل می‌کنند و لیسانس‌شان را می‌گیرند؛ بعد به دانشگاه پرینستون می‌روند که در آن‌جا شاگردِ نابغه‌ی فیزیک و پدر نظریه‌ی ریسمان‌ها «ادد ویتن» معروف می‌شوند؛ و در بازگشت به دوباره به پرینستون این‌بار به دانشگاه هاروارد رفته و به عنوان یکی از اعضای هیات علمی این دانشگاه شناخته می‌شوند؛ که در بیست‌و‌نه سالگی به او مقام استادی را در این دانشگاه می‌دهند و یکی از جوان‌ترین استادان دانشگاه در این رشته شناخته می‌شود؛ و از آن زمان تا بحال یکی از پیشگامان این نظریه و البته یکی از شناخته‌‌شده ترین فیزیک‌دانان شناخته شده در محافل علمی جهانی است، به نوعی که کمتر می‌شود در محفل علمی حضور داشته باشید و اسم کامران وفا را ببرید و کسی او را نشناسد.

چند خصوصیت کامران وفا هست که او را از دانش‌مندان ایرانی که من در این سطح دیده‌ام بسیار متمایز کرده. یکی تواضع‌ش است که من کمتر کسی را به تواضع و فروتنی او دیده‌ام، و همین‌طور به لحاظ اخلاقی بسیار انسان اخلاق‌مداری است؛ شاید باورتان نشود با اینکه سال‌ها از ایران دور بوده عاشق ایران و فرهنگ و مردم ایران است، و دغدغه‌اش دستیابی جوانان ایرانی به علم روز است.

به هرحال من فکر می‌کنم بعد از داشتن این همه قهرمانان ورزشی امروز می‌توانیم مثل مریم میرزاخانی بگوییم که کامران وفا هم جز قهرمانان ملی در زمینه علم هستند.
همسر ایشان(خانم آفرین) نیز بسیار فرهیخته هستند و دکترای الکترونیک دارند و کامران وفا در سخن‌رانیش هنگام دریافت جایزه گفت که خودش را وام‌دار دانمشندان ایرانی از عصر باستان تا به امروز می‌داند، اما هیچ‌کسی به اندازه همسرش موثر و مشوق برای رسیدنش به چنین جایگاهی نبوده است.

- مصاحبه با دکتر علی نیری
با سپاس از جناب علیرضا میبدی
#رادیو‌همراه

свернуть