Zamek Stary Książ – ruiny zamku położone w Wałbrzychu, w północno-wschodniej części Pogórza Wałbrzyskiego w Sudetach w województwie dolnośląskim. Nieopodal ruin znajduje się zamek Książ.
Zamek średniowieczny z XIII wieku
Pierwszy gród na wzgórzu nad Przełomem Pełcznicy powstał między 2 połową IX-X wiekiem. Pod koniec XIII wieku książę Bolko I Surowy zbudował murowany zamek obronny. Założenie składało się z trzech członów, murowanego zamku górnego i dwóch podzamczy ufortyfikowanych wałami. Pierwsze podzamcze od zamku górnego oddziela wykuta w skale fosa szerokości 20 m i głębokości 4,5 m. W części pierwszego podzamcza przy licu wału wewnętrznego odkryte zostały relikty fundamentu budowli wzniesionej z kamieni i gliny, które są przypuszczalnie śladami zabudowy wewnętrznej, ciągnącej się wzdłuż obwodu obronnego. W 1290 roku do zamku książę Bolko I Surowy przeniósł swoją siedzibę z Lwówka Śląskiego. Swoje znaczenie warownia straciła w 1392 roku po przejściu księstwa świdnicko-jaworskiego do Korony Czeskiej. W 1428 roku został zdobyty przez husytów. W następnych latach zamek był siedzibą i bazą wypadową rycerzy-rabusiów i jako ich siedziba został zniszczony w 1484 roku. Pozbawiony właściciela zamek popadł w ruinę i przestał funkcjonować na początku XVI wieku.
Zamek romantyczny z XVIII wieku
W roku 1794-1797 właściciel zamku Książ Jan Henryk VI von Hochberg zlecił architektowi Christianowi Tischbeinowi urządzenie otoczenia zamku nad potokiem Pełcznicy i przebudowanie istniejących resztek ruin dawnego zamku na romantyczne ruiny dla księcia Hansa Heinricha IV Hochberga[3]. Celem budowy była inscenizacja średniowiecznego otoczenia wokół zamku Książ. Po wojnie zamek podpalony przez wojska radzieckie spłonął latem 1945 roku. Nie był on jednak w tak złym stanie jak obecnie[3]. Do dziś zachowała się sztuczna ruina z końca XVIII w. z pozostałością głównego budynku zamku z zachowanym podziałem wewnętrznym[3]. Brak w nim stropów, a z wieży zamkowej ocalały tylko fragmenty. Zachowały się również dwa renesansowe portale i część muru dawnego ganku prowadzącego do kaplicy, z której pozostały tylko ściany i resztki przy kaplicznej wieży.
Architektura
Obecnie zamek Stary Książ to wzniesiona w latach 1794-97[3] malownicza budowla w stylu eklektycznym, powstała według projektu Christiana Wilhelma Tischbeina, po przebudowie istniejącego w tym miejscu średniowiecznego zamku piastowskiego z końca XIII wieku[3]. Podczas prac powstały między innymi stylizowane na gotyk romantyczne ruiny zamku Stary Książ. Nowy zamek otoczono fosą i murem obronnym, a wejście do niego prowadziło przez bramę z dwoma wieżyczkami. Przebudowa ta zatarła ślady dawnego zamku pierwotnego i przez wiele lat, aż do końca XX wieku, obiekt uważano za sztuczne ruiny. Brak danych na temat powstania istniejącego systemu umocnień zewnętrznych w postaci wałów otaczających zamek właściwy i podzamcza, wskazuje na to, że istniał tu nieznany średniowieczny zamek książęcy[3]. Cały zespół zamkowy składa się z zamku właściwego, w kształcie zbliżonym do trójkąta oraz dwóch trójkątnych przedzamczy położonych jeden za drugim na zachód od zamku właściwego. W budynku głównym połączonym z wieżą znajdowała się sala reprezentacyjna, zbrojownia, sypialnie, sala sądowa, izba więzienna z izbą tortur i kaplica. Pod kaplicą połączoną krużgankami z głównym budynkiem znajdował się loch pochodzący z zamku średniowiecznego. Podczas rozbudowy ruin zamku użyto wiele oryginalnych elementów renesansowych i barokowych detali architektonicznych przeniesionych z zamku w Trzebieniu i innych okolicznych obiektów.
Wikipedia

свернуть