Bu çalışma, Kapadokya Üniversitesi Âşık Sanatı: 2024 Erzurum Yılı Projesi’nin bir etkinliği olarak başta âşık sanatı olmak üzere sinesinden yüzlerce âşık yetiştirmekle kalmayıp ekoller de oluşturan, âşık kahvelerinden sözlü kültür ürünlerine kadar âşıklık geleneği unsurlarının hâlâ yaşadığı ve geliştirildiği Erzurum yöresinin âşık sanatındaki köklü konumunu gençlere tanıtmak ve âşıklık geleneğinin yaşamasına katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Projenin bilimsel faaliyeti olarak 4-5 Temmuz 2024 tarihlerinde Âşık Sanatı Sempozyumu düzenlenmiştir.

Sempozyum; memleket uğruna hep çalışmayı ve onunla hayaller kurmayı öğrendiği ilkokul yıllarını Erzurum’un Karaköse mahallesinde geçiren, eşref-i mahlukat olmanın kapılarını açacağına inandığı ve bir varoluş mücadelesi olarak kavradığı yiğitliği, Erzurumluluğa benzeten ve hayatı boyunca şiar edinip bu toprakların çocuklarına vasiyet eden, 2 Şubat 2024 tarihinde ebediyete irtihal etmiş Üniversitemizin kurucusu Alev ALATLI’nın aziz hatırasına ithaf edilmiştir. Alev ALATLI’nın yükseltmek ve yüceltmek uğruna ömrünü adadığı Türkiye idealine varma yolunda fikrine, eserlerine, kimliğine ve hayatına ilham olan Erzurumluluk, haysiyetlilik ve erdemlilikle, cesaret ve mertlikle, sadakat ve samimiyetle eştir; karşılıksız sevgi ve saygıdır; bilgiye tutkun akıl, güzel ahlak, fazıl adap ve herkes için adalet demektir.

Proje kapsamında âşık sanatını besleyen önemli kaynaklardan olan Erzurum yöresinin geleneğe katkılarını yansıtan eserler seçilmiş, bu eserler icra edilerek kayıt altına alınmış ve bu videolar müzik platformlarında paylaşılmıştır. Erzurum yöresi başta olmak üzere Anadolu’nun gönül sesini yansıtan ve âşıklık geleneğinde derin izler bırakan bu eserler, geleneğin yaşatıldığı ve izlerinin görülebileceği çeşitli mekânlarda kaydedilmiştir. Söz ve müziği anonim olan bu çalışma; Erzurum’un Yakutiye ilçesinde bulunan Aziziye Tabyası’nda Zafer TAŞDAN tarafından icra edilmiştir.

Türklerin Orta Asya’dan getirdikleri millî danslardan olan Erzurum barı, Erzurum ve yöresinde el ele tutuşularak oynanır. Erkek ve kadın barları olmak üzere iki farklı tarzı vardır. Ağır ritimli bir halk oyunudur. İçerdiği sembolik anlamları ve figürleri ile aşk, sevgi, mertlik, yardımlaşma, kahramanlık gibi erdemleri yansıtır. Bu yönüyle de Dadaşlığın somut bir tarifi gibidir. Erkeklerin oynadıkları barlardan olan “Daldalan”, dört kişiyle oynanan, güfteli bir bardır.

Eser, Erzurum yöresi ağızlarında yaygın olarak kullanılan kelimelerle örülmüştür. Bu kelimelerden biri olan “daldalanmak” fiili, TDK Sözlük’te “gölgeli yere saklanmak” şeklinde tanımlanır. Âşık, aşk mertebesinde yarıştığı rakiplerin gönül çelen gözlerinden sevgiliyi sakınmak için sevgiliden “daldalanmasını”, gizlenmesini ister. Öyle ya sevgilinin belden aşağı dökülen saçı; güzellik mülkünün en zarif köşesidir, gül bahçesi yanağından dökülen misktir, her rakibin ruhunu bağlamak uğruna pervane olduğu latif bir urgandır. Ancak sevgili de nazlıdır, can yakandır; âşığa yüz verir gibi salınır, kapıda saçlarını savurur, bir buse ve vuslat umuduyla yanıp tutuşan âşığı sevda vaadi ile kandırır. Sevgilinin tuzağına düşse de aşk derdinden iflah olmayıp yolundan dönmeyen âşık, önce rakipleri göz koyar diye bir kez daha sevgiliden saklanmasını ister, sonra sevgilinin evini şenlendireceği hanımı olması hayali ile ahirini bekler.

DALDALAN DALDALAN DALDAN AŞAĞI
Daldalan daldalan daldan aşağı
Saçların dökülür belden aşağı

Kapıda durmuşsan dandırdın beni
Bir buse vermedin yandırdın beni
Gelirim dedin de kandırdın beni

Daldalan daldalan kız ninen gelmiş
Kız ninen gelmeden gör neler olmuş

Kapıda durmuşsan sandım hanımsan
Evvel iki gözüm sonra canımsan
Evvel daldalanın ahir benimsen

Kaynak:
Alatlı, Alev. “Gerçek Öfke Uyandırır, Niye?”. Millî Kimlik'e Dair Yazılar. Erişim: [ Ссылка ]

[ Ссылка ]

Proje Yöneticisi: Halil İbrahim ÜNSER
Organizasyon: Yusuf GÖKKAPLAN
Metin: Duran Can GAZİOĞLU
Kayıt-Mix-Mastering: Muhlis BERBEROĞLU
Yönetmen/Kurgu-Renk Düzenleme: Eray MERT
Yönetmen Yardımcısı/Kamera: Cemil DEMİRALP
Müzik Danışmanı: Muhlis BERBEROĞLU

Âşık Sanatı Sempozyumu için: [ Ссылка ]

свернуть